Dossiers vermiste personen opgeruimd

De publieke omroep AVRO-TROS heeft de gegevens van meer dan 10.000 vermiste personen deels vernietigd en deels weg gegeven aan de politie. De data werden door tientallen journalisten gedurende 19 jaar verzameld, gefinancierd met belastinggeld. Een enorm aantal dossiers is door de papiervernietiger gehaald en de overige gegevens worden voor SBS6 gebruikt.

 

De grootste databank van vermiste personen in ons land bestaat niet meer. Hij is in stukken uiteengevallen en ten dele vernietigd. Het gaat om de gegevens van het tv-programma Vermist, dat bestond van 1996 tot 2015 en werd gepresenteerd door Jaap Jongbloed. Het werd al die jaren uitgezonden door de TROS op NPO1.

Achterblijvers

In de negentien jaar dat ‘Vermist’ werd uitgezonden, hebben meer dan 33.000 achterblijvers hulp gezocht bij het programma. Het programma werd gemaakt door een wisselende groep journalisten, die een indrukwekkende hoeveelheid gegevens en beeldmateriaal verzamelde van 10.578 vermiste personen en 11.443 personen die uit het oog waren verloren. In de begintijd werden veel dossiers op papier bijgehouden en werden ruim 100 archiefkasten ermee gevuld.

Databank

Op de website van het programma waren de gegevens van de 10.578 vermisten voor iedereen te raadplegen. De databank van de programmamakers was de beste van Nederland en zelfs beter dan die van de politie. De politie hield vermisten op diverse regionale lijsten bij, maar er bestond tot 2015 geen landelijk dekkend systeem.

De informatie van Vermist werd verzameld en bijgehouden door journalisten van de redactie onder leiding van eindredacteur Loes Leeman.

Desgevraagd zegt zij tegen Crimesite:

Na opheffing van het programma heeft AVROTROS zo’n honderd archiefkasten op mijn verzoek opgeslagen omdat ik voor de publieke omroep een ander programma in ontwikkeling had. Eind vorig jaar moest het archief echter toch ontruimd en vernietigd worden en daar kreeg ik een maand de tijd voor. Een klein gedeelte heb ik veilig gesteld, mede voor gebruik door de politie.

Politie

Het in de lucht houden van de website met alle informatie zou volgens IT-deskundigen slechts enkele honderden euro’s per jaar hebben gekost, maar toch besloot de omroep tot verwijdering. De data belandden in een kluis. Ook beeldmateriaal, waaronder duizenden foto’s zijn weggehaald. Het gevolg is dat het publiek nauwelijks nog informatie over vermisten online kan vinden. Op de website van de politie zijn slechts 292 vermiste personen te vinden, nog geen 3% van het werkelijk aantal. Een enorm contrast met de ruim 10.000 vermisten die tot vorig jaar online stonden.

Commercieel

Voormalig eindredacteur Loes Leeman heeft de overblijfselen van het Vermist-archief voor zichzelf veilig gesteld. Inzage door derden is niet meer mogelijk. Zij schermt het af omdat zij het exclusief wil gebruiken voor een nieuw tv-programma dat zij voor de commerciele omroep in ontwikkeling heeft. Ondanks het feit dat het voor de publieke omroep, met belastinggeld is verzameld. Leeman:

Het Vermist-archief staat, zeer afgeslankt, bij mij thuis. Momenteel werk ik aan de voorbereiding van een programma waarvoor ik de dossiers moet raadplegen. Ik verwijs voor ‘publieke’ inzage naar de betreffende korpsen.

Vermoedelijk gaat het om een tv-programma dat door producent Zodiak gemaakt wordt voor de commerciele omroep SBS6.

Vragen

De gang van zaken roept een aantal vragen op. Waarom zou de politie mogen beslissen over inzage in materiaal dat door onafhankelijke journalisten is vergaard? In hoeverre kunnen gegevens die 19 jaar lang door de publieke omroep zijn verzameld en met belastinggeld gefinancierd, gebruikt worden voor een programma bij commerciele omroep? En waarom is er uberhaupt gekozen publieke inzage onmogelijk te maken en een groot deel van het papieren archief te vernietigen?

Reactie

Loes Leeman weigert aan Crimesite een nadere telefonische toelichting te geven. Daarom stellen we de vragen aan de persvoorlichting van AVROTROS. Woordvoerder Mark Willems meldt ons:

Het volledige archief is aangeboden aan de politie. Deze hebben na het bekijken van het archief aangegeven enkele belangstelling te hebben in de actuele zaken. De afgehandelde dossiers zijn verstuurd naar de desbetreffende personen, of, indien deze geen belangstelling had, vernietigd. De actuele zaken zijn, in overleg met de politie, in het privébezit van de eindredacteur gesteld om haar bijzondere werk voor vermiste personen voort te zetten, al dan niet voor een commerciële opdrachtgever. Het belang voor de publieke zaak is bij deze keuze dus leidend geweest.