In Nederland lopen vreemdelingen rond die zijn veroordeeld voor strafbare feiten, ongewenst zijn verklaard en het land hadden moeten verlaten. Maar een groot deel van hen is niet uit te zetten. Een vreemdeling die in Nederland verblijft terwijl hij ongewenst is verklaard of een inreisverbod heeft gekregen, kan zes maanden cel krijgen.

Door Sébas Diekstra

Geen verblijfspapieren betekent geen mogelijkheid op normaal werk en geen recht op een uitkering. Om toch te kunnen voorzien in hun levensbehoeften gaat een deel van deze vreemdelingen het criminele pad op. Als vreemdeling in die situatie wordt opgepakt dan wordt hij, na afgestraft te zijn en soms gevolgd door een periode in uitzichtloze vreemdelingendetentie, weer op straat gezet.

Niet gemotiveerd

Zulke vreemdelingen kom ik met enige regelmaat in mijn strafrechtpraktijk tegen. Vaak zitten zij al vele jaren in het criminele circuit in Nederland en hebben nog maar weinig binding met het land van herkomst. Zij zijn dan totaal niet gemotiveerd om terug te keren of aan hun terugkeer mee te werken. Ook kom ik gevallen tegen waarin de vreemdeling bang is om terug te keren uit angst voor de autoriteiten in het vaderland. Maar er zijn ook gevallen waarin het gewoonweg niet lukt om terug te keren bijvoorbeeld omdat het eigen land niet meewerkt aan terugkeer.

Zorgelijk

Het aantal criminele vreemdelingen die Nederland na een aanzegging niet hebben verlaten is niet bekend. Uit cijfers van het CBS blijkt dat in 2013 er 380 keer tot vervolging is overgegaan vanwege het ongewenst zijn. Een zorgelijk aantal dat gelijk is aan het aantal vervolgingen een decennium eerder, in 2003. Het aantal delicten door hen gepleegd is ongetwijfeld een veelvoud daarvan.

Schade

Het gaat hier om een probleem dat de maatschappij veel schade berokkent, schade voor de slachtoffers van de strafbare feiten en de hoge kosten voor de opsporing, vervolging en het verblijf in detentie. Ook voor de vreemdeling zelf, die mogelijk buiten zijn eigen schuld in deze situatie terecht is gekomen, is dit een uiterst treurige en uitzichtloze situatie.

Geen beleid

Er blijkt de afgelopen decennia in ieder geval geen gedegen beleid voor de aanpak van dit probleem door het kabinet te zijn geformuleerd. Een oplossing lijkt ook nog niet nabij. Inzet van het strafrecht alleen blijkt in ieder geval niet effectief.

Sébas Diekstra is strafadvocaat.

Andere column van Sébas Diekstra.