Wie is Ton van Dalen? (UPDATE)

Twee grote criminelen figureren in operatie Trefpunt: Janus van W., alias Harry Potter, en Ton van Dalen. Beiden zijn niet zo bekend bij het grote publiek. Van W. werd tijdens de operatie maandag jl niet aangehouden, maar Rotterdammer Van Dalen wel. En hij zit nog steeds vast. Tijd voor wat achtergrondinformatie over Van Dalen.

Door Timo van der Eng

Ton van Dalen (69) begon zijn loopbaan met het exploiteren van 06-lijnen, gokkasten en illegale loterijen. Vanaf ongeveer 1990 maakte hij deel uit van de zogenoemde “xtc-bende” die in die jaren de eerste en enige organisatie in de wereld was die op grote schaal xtc-pillen kon maken. Xtc was nieuw en pillen gingen voor enkele tientjes per stuk van de hand. Andere bekende namen die zich in die tijd met xtc bezig hielden: Jan Femer (dood), Ronald van Essen (foto rechts, overleefde aanslag, maar blijvend invalide), Stanley Hillis (dood), Willem Endstra (dood) en Mink Kok (net vrij in Libanon). Van Essen was de compagnon van Ton van Dalen (Lees hier een compleet gesprek dat Ton van D. met de politie voerde na de aanslag op Ronald van Essen).

Chemicus

De Belgische arts Danny Leclere was de belangrijkste chemicus van de groep. Hij had via-via de receptuur voor de xtc-pillen in handen gekregen. Ook Leclere werd geliquideerd. In 1993 werd hij op een oprit tussen Gooiseweg en de Amsterdamse Ring doodgeschoten door onbekenden.

Grieks eiland

De xtc-bende verdiende bakken met geld. De recherche schatte dat de groep tussen 1989 en 1992 ruim 250 miljoen gulden winst had gemaakt. Willem Endstra zorgde voor het witwassen. Sporttassen vol Britse ponden gingen bij hem naar binnen. Ton van Dalen kocht onder andere een Grieks eiland.

Ton van Dalen, Ronald van Essen en Willem Endstra werden in 1992 aangehouden. Van Dalen en Van Essen kregen tien jaar cel. Endstra kwam met de schrik vrij.

Ontsnapping

Nog geen half jaar na zijn aanhouding wist Van Dalen te ontsnappen uit de Bijlmerbajes. Hij werd opgehaald door twee handlangers die zich uitgaven voor politiemensen. Zelf bleef hij later volhouden dat de politie hem op vrije voeten had gesteld om zo nader onderzoek te doen. Hoe het ook zij, in augustus 1993 werd hij aangehouden in een auto in Antwerpen. Volgens advocaten werd daarbij zonder waarschuwing geschoten. De bestuurder raakte zwaargewond, Van Dalen bleef wonder boven wonder ongedeerd.

Ziekenhuisbed

Op Tweede Kerstdag 1999 werd Ronald van Essen door zijn hoofd geschoten, maar overleefde de aanslag. Van Dalen regelde direct beveiliging voor zijn oude kompaan. Hij dirigeerde een team doortastende Rotterdammers naar het VU-ziekenhuis in Amsterdam, om te voorkomen dat de daders aan het ziekenhuisbed hun werk alsnog zouden komen afmaken.

Al gauw zong in het kamp van de neergeschoten Van Essen het gerucht dat Willem Endstra en Willem Holleeder achter de aanslag zaten. Ronald van Essen had 20 miljoen gulden bij Willem Endstra gestald en toen hij dat terugeiste, kreeg hij nul op rekest. Van Essen stuitte steeds op Willem Holleeder, aldus Van Dalen tijdens een politieverhoor na de aanslag.

Huilende Holleeder

Volgens Van Dalen waren ze in Amsterdam bang dat hij iets zou gaan ondernemen tegen Willem Holleeder. Om dat te voorkomen belegde Sam Klepper een meeting. Van Dalen tegenover de politie:

En uiteindelijk, het gebeurde allemaal in een tijd van 2 dagen, en 2 dagen later zaten wij met het hele clubje hier in het Hilton. Sam die wilde een voorbeeld stellen en toen werd Willem Holleeder zo aan zijn oortjes naar binnen gebracht helemaal huilend. En die ging huilend tegen mij zitten verklaren dat hij er niets mee te maken had. Op zijn moeder, op zijn kinderen, op alles. Hij heeft mij gevraagd of ik er mee wilde stoppen [met de moordaanslag – tvde], maar ik had het helemaal niet in gang gezet.

Later zou Van Dalen ontkennen dat er een dergelijke ontmoeting zou hebben plaatsgevonden.

Brecht

Daarna was het een tijd stil rond Ton van Dalen. In december 2012 kwam hij weer in het nieuws toen hij op verzoek van de Belgische justitie werd aangehouden op Schiphol. De Belgen verdachten hem van betrokkenheid bij een  groot xtc-laboratorium in Brecht (B). Een jaar geleden werd Van Dalen daarvoor vrijgesproken.