In het Nederlandse strafrecht geldt het ne bis in idem principe. Dat betekent dat iemand niet ten tweede male kan worden vervolgd voor hetzelfde feit. Maar het kabinet wil dat principe vaarwel zeggen. Een overval op een Aldi-vestiging in 2001 stond aan de basis van het wetsvoorstel Herziening ten nadele. In tijdschrift Crimelink een analyse van die overval en deze principiële wijziging binnen het strafrecht.
Tien jaar geleden werd de Aldi in Ridderkerk overvallen. De bedrijfsleider is daarbij doodgeschoten met een automatisch wapen. Destijds kwam het bewijs tegen de hoofdverdachte niet rond zodat er een vrijspraak volgde.
Er was, volgens de politie, al wel veel bewijs. Op het plaats delict werd een sportschoen aangetroffen met mogelijk dna van de verdachte en ook vezels van zijn jas. Er zijn kruitsporen in zijn auto. Een getuige denkt de verdachte, ondanks diens bivakmuts, te hebben herkend.
Verder is de Skorpion waarmee is geschoten ook al gebruikt bij een andere overval waar de verdachte positief is herkend door een getuige.
Aan de andere kant rammelen de verklaringen van de mededader. Volgens de advocaat van de verdachte zijn die ‘leugenachtig.’
De rechtbank oordeelde uiteindelijk dat het schieten en de overval niet wettig en overtuigend bewezen zijn.
In 2007 bestudeert een cold case-team van de politie Rotterdam-Rijnmond de zaak opnieuw. Omdat de techniek voor dna-onderzoek inmiddels is voortgeschreden vraagt de politie aan het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) het dna in de zaak nog eens onder de loep te nemen.
Met spectaculair resultaat: de kans dat het gevonden dna op de plaats delict aan een ander toebehoort dan de voormalige verdachte is kleiner dan een miljard, schrijft het NFI.
Ne bis in idem is een rechtsbeginsel in Nederland omdat de wetgever gelooft dat de geloofwaardigheid van het strafrecht belangrijk is en tegenstrijdige vonnissen zoveel mogelijk moeten worden vermeden. Bovendien wil de geest van de wet burgers beschermen tegen de macht van de staat.
Maar het Rotterdamse Openbaar Ministerie wilde in dit geval het principe doorkruisen. De Hoge Raad kan een zaak terugverwijzen als er een novum opduikt in het voordeel van de verdachte. Dan mag het OM toch met succes een novum aandragen in het nadeel van de verdachte?
Naar aanleiding van de Aldi-zaak heeft toenmalig minister Hirsch Ballin van Justitie het wetsvoorstel Herziening ten nadele laten schrijven.
De Raad van State heeft het plan tegen het licht gehouden. De raad adviseert tegen de mogelijkheid om de wet met terugwerkende kracht te laten werken. Dus de wet zal alleen gelden voor feiten die zijn gepleegd nadat de wet rechtsgeldig is. De raad vindt ook dat de verjaringstermijnen moeten blijven gelden.
Het laatste woord zal de komende maanden van Tweede en Eerste Kamer moeten komen.
De betrokken verdachte zit overigens alweer binnen in een andere zaak, voor afpersing met geweld.
Zie Crimelink.