Mexicaanse kartels die onderling een bloedige strijd uitvechten manifesteren zich in de media en in de volkswijken als zodanig. Ze identificeren zich duidelijk naar de bevolking toe, de laatste jaren met name op internet en ook op twitter. Dit zijn de belangrijkste spelers:

Het Golf-kartel stamt uit de regio rond de havenstad Veracruz aan de Mexicaanse oostkust en was in de eerste jaren van deze eeuw het meest machtige syndicaat. De zakenmannen huurden voor het noodzakelijke geweld een groep voormalige ellite-soldaten van het leger in die optrad als een huurlingenfirma. Deze Zeta’s hebben zich in 2009 losgemaakt en zijn voor zichzelf begonnen, hetgeen tot grootscheepse vuurgevechten in het noordoosten van Mexico heeft geleid, waarbij burgers van bepaalde plaatsen in grote getale op de vlucht sloegen. Door de langlopende relaties van het Golf-kartel overal in Mexico is het nog niet uitgespeeld.

Los Zetas hebben de laatste jaren hun macht uitgebreid langs de gehele oostkust en hebben met name hun machtsbasis in het schiereiland Yucatán en in ander Centraal-Amerikaanse landen als Guatemala. De Zeta’s hebben veel geïnvesteerd in smokkelroutes voor drugs en illegale immigranten over land, met name door Guatemala. De Zeta’s hebben goede contacten in kringen van de Guatemalteekse Kaibiles, special forces van het Guatemalteekse leger. Vorig jaar is een gezamelijk trainingskamp in de jungle in Guatemala ontmanteld waar leden van de jeugdbende MS-13 (ook wel Mara’s) uit San Salvador werden getraind. Daarnaast werken de Zeta’s samen met een ander kartel, de Beltran Leyva Organization.

Het Sinaloa-kartel is een verband van kleinere kartels die vanouds de westkust van Mexico domineren. Inmiddels wordt in ieder geval door de bevolking Joaquin “El Chapo (De Kleine)” Guzman Loera als de sterke man gezien. Hij is één van de meest gezochte criminelen ter wereld en zou volgens Forbes één van de rijkste mensen op aarde zijn.

Het Sinaloa-kartel heeft erg veel cocaïne in schepen en vliegtuigen naar de VS vervoerd. Maar heeft zich ook gemengd in de strijd om de knooppunten op het vasteland. De strijd in Ciudad Juárez van de afgelopen jaren is met name die tussen Sinaloa en het Juárez-kartel. De verwachting is dat de volgende stap van het kartel een aanval op Noord-West Mexico zal zijn.

Het Beltran Leyva of Pacifico kartel is een afspitsing van het Sinaloa-kartel. In 2008 was de strijd tussen die groepen verantwoordelijk voor de meeste drugsdoden in Mexico. Inmiddels is de situatie aan de westkust wat gestabiliseerd nadat Beltran Leyva een eigen territorium had bevochten. Beltran Leyva is een alliantie aangegaan met Los Zeta’s.

De Vicente Carrillo Fuentes Organisatie (La Linea of Juarez-kartel) komt uit de grensstad Ciudad Juarez en wil vasthouden aan de dominantie in dat deel van het grensgebied met de VS. In 2009 is het Juarez-kartel in alliantie aangegaan met Beltran Leyva en Los Zetas. De strijd tegen Sinaloa heeft deze groep in de touwen gedrukt en de laatste jaren houden bendeleden zich veel bezig met roofovervallen, kidnapping en prostitutie. Juárez is ook verbonden met de Amerikaans-Mexicaanse straatgang Barrio Azteca).

De Arellano Felix Organisatie of het Tijuana-kartel komt uit Baja California, de grensstreek bij San Diego. Na de arrestatie van de twee leiders, de broers Arellano Felix brothers en andere topfiguren is dit kartel in een neerwaarste spiraal geraakt en lijkt in het in twee delen uiteen te vallen. Ook deze organisatie is vervallen naar andere criminele activiteiten als roof en prostitutie.

La Familia de Michoacán is een kleinere speler aan de westkust. La Familia heeft vaak de publiciteit gezocht met allerlei wilde acties en quasi-politieke standpunten. Vorig jaar nam de politie een boekje in beslag waarin de gedragscode van familia-leden stond beschreven, een pseudo-religeus geschrift van El Mas Loco (de allergeschiftste), Nazario Moreno Gonzalez.

Maar de mooie woorden in dat pamflet zien de Mexicaanse autoriteiten toch vooral als propaganda. De groep is verantwoordelijk voor uiterst wrede moordpartijen.

La Familia is geografisch geïsoleerd en door alle publiciteit hebben de autoriteiten de aanpak van de groep een hoge prioriteit gegeven waardoor belangrijke leiders zijn gearresteerd.