De Amsterdamse hoofdofficier Theo Hofstee ziet het inzetten van kroongetuigen als middel tegen de liquidatiegolf in de hoofdstad. Hij zegt dat vanavond in het AT5-programma Misdaad BV. Kennelijk stijgt het water Hofstee aan de lippen. Vindt hij het concept kroongetuige dan onderhand geen recipe for disaster?

Door @Wim van de Pol

Publicitair gezien is het natuurlijk een ramp als letterlijk de kogels door de woonhuizen van de brave Amstelveense en Amsterdamse burgers vliegen. Justitie en politie is er alles aan gelegen om dit geweld te stoppen. Rond de 150 rechercheurs doen onderzoek naar de schietpartijen en alle vertakkingen in drugs- en wapenhandel. Het is niet genoeg. Hofstee bij AT5:

‘Bijna niemand in dit confllict legt een verklaring af en er is over het algemeen weinig technisch bewijs. Als de sporen goed worden vernietigd, zoals vluchtauto’s die in brand worden gestoken of wapens en hulzen niet worden teruggevonden, wordt het heel erg lastig om nog ergens technisch bewijs vandaan te halen’.

Technisch bewijs is er doorgaans maar nauwelijks te vinden, aldus Hofstee.

Niet opgelost

In de dubbele moord van de Staatsliedenbuurt spelen dna-bewijs en minieme glassplintertjes een cruciale rol. De verdachten zijn nog niet veroordeeld maar schotresten en dna op kleding lijken een veroordeling in zicht te brengen. Een andere sleutelzaak is de moord op Najeb Bouhbouh in Antwerpen. Daarvoor is de man die volgens vele journalisten sleutelspeler is een conflict met Gwenette Martha, Benaouf A., tot tien jaar veroordeeld. Maar Hofstee heeft gelijk, de meerderheid van de geweldsincidenten is (nog) niet opgelost: Luana Luz, Rida Bennajem, (wel één verdachte), “Pirki“, Martha, café de Zon, de lijst is lang.

Logisch

Logisch dus dat Hofstee in de publiciteit een antwoord wil geven op de door justitie gevoelde druk en imagoschade. Maar als je geen antwoord hebt op een golf van moorden is het vervolgens aandragen van het fenomeen kroongetuige misschien toch niet de panacee. Het onderzoek in de Passage-zaak laat zien dat een redelijke en efficiënte strafrechtelijke vervolging middels Fred Ros en Peter la Serpe niet vanzelfsprekend en op rolletjes verloopt.

Eigen wetenschap

Een kroongetuige is iemand die uit eigen wetenschap en ervaring – en doordat hij zelf een rol had in de ernstige feiten – de mogelijkheid heeft gekregen uit het criminele milieu te stappen door een verklaring over anderen af te leggen. Los van het feit hoe je het waardeert dat mensen beloond kunnen worden voor het vertellen van een deels verzonnen verhaal, zijn er praktische problemen in het specifieke geval van de Mocro-moorden.

Ingewikkelder

Kun je er vanuit gaan dat er mensen zijn die precieze kennis dragen van meerdere moorden in dit conflict? Is het waarschijnlijk dat er veel mensen op de hoogte zijn van de uitvoering van meerdere moorden? Is het nu werkelijk zo dat bijvoorbeeld Gwenette Martha kennis had van de persoon die hem wilde vermoorden? Of is de situatie misschien toch wat ingewikkelder omdat iemand als Martha meerdere vijanden heeft, wraak soms pas na jaren wordt geëffectueerd en daders en opdrachtgevers zich toch echt niet vantevoren even identificeren en bellen om een afspraak voor een liquidatie te maken.

Naïeve voorstelling

Natuurlijk is het zo dat in voorkomende gevallen een bepaalde bedreigde getuige kennis kan dragen over een onderwereldmoord en daarover een zinnige verklaring kan afleggen. Maar te pretenderen dat “de kroongetuige” een oplossing zou kunnen bieden voor veel van de verschrikkelijke moordpartijen is een naïeve voorstelling van zaken waarmee de hoofdofficier van justitie het publiek misleidt. Dat de politie mensen in het milieu bang probeert te maken om ze tot kroongetuige te maken is deel van een wanhoopsoffensief. De recherche heeft kennelijk nauwelijks informatieposities binnen de Marokkaanse onderwereld en kán de moorden gewoon niet zo snel oplossen.

Astronomische geldbedragen

Het zou eerlijker zijn, en getuigen van beter bestuur, als mensen als Theo Hofstee uit zouden leggen dat door de astronomische geldbedragen die er in de cocaïnehandel te verdienen zijn sommige jongeren nu eenmaal hun kans schoon zien. Ze stappen in de moorddadige drugshandel en laten vakken vullen bij de supermarkt voor wat het is. We zullen er voorlopig mee moeten leven. Net te doen alsof er een snelle oplossing zou zijn is politiek misschien opportuun maar misleidend.

Teeven

De kroongetuige is een fenomeen dat is bedacht in een andere tijd, een ver verleden. Lees in het boek Fred en de Wet hoe de huidige staatssecretaris Fred Teeven er ooit (mede) mee begon en met hoeveel misleiding binnen en buiten de rechtszaal dat gepaard ging.