De valstrikken van Opsporing Verzocht

Een opzetje van de politie leidde deze week tot de bekentenis door Frank S. van de moord op de Gelderse huisschider Alex Wiegmink. De Posbank-moord werd opgelost door een oude truc uit de goocheldoos van de recherche. Een truc die vaker wordt toegepast.

Door Vincent Verweij

Deze week werd in Opsporing Verzocht de 13 jaar oude moord op de Posbank behandeld. Een cold case team was opnieuw in de zaak gedoken. Maar in werkelijkheid had de politie hele andere bedoelingen met de uitzending.

Mengprofiel

Zoals wel vaker gebeurt in cold case zaken, gebruikt de politie het programma Opsporing Verzocht om verdachten uit de tent te lokken. Het ‘nieuwe bewijs’ dat werd gepresenteerd, was namelijk helemaal niet nieuw. Het was al jaren bekend dat er een DNA-mengprofiel was aangetroffen van de mogelijke daders, in een muts die op de plaats delict was achtergelaten. Ook de andere elementen waren oud nieuws. De getuige die een signalement gaf, de blauwe Audi die was gezien, de link met Erp.

Wat er hoogstwaarschijnlijk achter de schermen gebeurde, is dit: de politie beschikte al 13 jaar over de muts, met het mengprofiel, waarin dus het DNA van meerdere mensen was gevonden. Tot voor kort was er geen match in de DNA databank, dus de verdachte is na de Posbank moord nooit meer aangehouden voor een ander misdrijf waarbij hij zijn DNA heeft moeten afstaan. Maar onlangs is dat wel gebeurd en had de politie dus ineens een verdachte op het oog. Een mengprofiel is echter niet genoeg om een verdachte te veroordelen. De dader kan immers ook de andere persoon zijn, wiens DNA in de muts is gevonden.

Extra bewijs

Er moet extra bewijs bij. Voor een succesvolle vervolging bij de rechter, moeten er meerdere bewijsmiddelen op tafel komen. Zoals telecomgegevens: welk toestel had de verdachte destijds in gebruik en is dat aangestraald in de omgeving van de Posbank of Erp? Het signalement dat de getuige gaf, klopt dat met de verdachte? De blauwe Audi, is die aan hem te linken? En wat een zaak helemaal rond maakt, zijn belastende gesprekken die een verdachte voert met vrienden of familie.

Afluisteren

beeld: Nieuwsuur

En dan komt Opsporing Verzocht van pas om dat extra bewijs te verzamelen. De verdachte stond zo goed als zeker al enkele weken onder de tap en vermoedelijk ook onder observatie. Mogelijk was er ook afluisterapparatuur in zijn woning geplaatst. Op het moment dat Opsporing Verzocht wordt uitgezonden, luistert de politie live mee naar de reactie van de verdachte. Zegt hij wat tegen zijn vrouw? Belt hij een vriend? Bezoekt hij een mede-dader? Het wordt allemaal in de gaten gehouden. Trapt hij in de val die voor hem is opgezet, dan kan de officier van justitie met een grotere kans op succes naar de rechter.

Bekentenis

Het lukte in dit geval zelf beter dan verwacht. De verdachte Frank S. biechtte niet alleen het misdrijf op tegen zijn vrouw. Ook een buurman kreeg het hele verhaal te horen en gedreven door al dan niet oprechte gewetenswroeging, gaf Frank S. zichzelf en zijn mededader aan bij de politie. Waar hij vervolgens ook nog een bekennende verklaring aflegde.

Van Gogh

Het gebeurt vaker in cold case zaken en ook in lopende opsporingsonderzoeken, dat Opsporing Verzocht wordt ingezet als lokmiddel. Bij de inbraak in het Van Gogh museum, waarbij twee schilderijen werden gestolen, gebeurde het ook. Er was al een DNA match, maar de verdachten waren nog niet aangehouden. Ze stonden onder de tap en werden uit de tent gelokt door middel van Opsporing Verzocht. Het werkte: één van de daders werd gebeld door een vriend die hem aanraadde om naar de uitzending te kijken omdat zijn zaak werd behandeld.

Kralingen

Ook in de cold case van de moorden op twee homoseksuele mannen in het Rotterdamse Kralingse Bos, is de techniek toegepast. Tijdens de uitzending van Opsporing Verzocht in 2015 luisterde de politie live mee in de woning van de verdachte. Zo was ook te zien in een reportage van Nieuwsuur (hieronder, vanaf tijdcode 5’15). In dit geval hield de verdachte zijn mond.

Vertrouwen

Al te vaak kunnen de producers van Opsporing Verzocht deze uitlok-items trouwens niet inzetten. Wanneer er te veel fake onderwerpen in de uitzending behandeld worden, zou het publiek weleens het vertrouwen in het programma kunnen verliezen. Want de kijker zal zich afvragen: zit ik naar een echt onopgelost misdrijf te kijken, of is het weer een valstrik voor een verdachte die al lang en breed in het vizier is. Ook criminelen zullen de tactiek zo langzamerhand wel door hebben.