Toen Shell in 1985 Curaçao volstrekt onverwacht verliet, liet het niet er alleen een rustieke golfbaan achter voor de happy few, maar ook een meer met 34.000 ton chemisch afval en meer dan 1 miljoen ton asfalt. Er loopt nu strafrechtelijk onderzoek.

Door onze correspondent

Ook hadden ze Curaçao opgezadeld met een uiterst verantwoordelijke nieuwe operator: de Venezolaanse oliemaatschappij PDVSA. Die had natuurlijk helemaal geen oog voor de 140.000 vaten per dag productie, nee, de regering van Venezuela verklaarde letterlijk dat ze deelnamen ‘ uit solidariteit met de geliefde Antillen’.

Mooiere deal en betere partner kan je natuurlijk niet krijgen.

Solidariteit

Om ontslag van tienduizenden werknemers van Shell te voorkomen, tekende de in paniek verkerende Curaçaose regering het voorgelegde contract met Shell en de PDVSA.

Daarin werd Curaçao volledig gepiepeld.

Zo was er een bepaling dat Shell nooit verantwoordelijk kan worden gehouden voor enige milieu- en gezondheidsschade voor de troep die ze opgelucht achterlieten. En dat is juridisch inderdaad niet aan te vechten.

En de PDVSA mocht zijn eigen hinder- en milieuregels mocht opstellen, wat resulteerde in wettelijk toegestane extreem hoge overschrijdingswaarden. Ook de PDVSA heeft kennelijk ‘slimme’ advocaten.

Hoe die solidariteit van de Venezolanen uitpakte, geeft een foto beter weer dan woorden.

Gelukkig is de lucht daarboven strak blauw.

Zelfs de eigen waarden overschrijdt de PDVSA al jaren, hele buurten liggen permanent bedekt onder een vette rook, giftige dampen en een groene smurrie. Het kan de PDVSA niets schelen, ze zijn in feite al failliet en ook toen ze geld hadden investeerden ze niet. Niet in de raffinaderij en niet in het milieu.

PDVSA hanteert een run down-scenario en voelt zich niet verantwoordelijk voor de ernstige gezondheidsschade in hele woonwijken.

Milieuorganisatie SMOC (“onder de rook eerder dood”) heeft tot aan de Hoge Raad geprocedeerd, wint elk proces, maar de opeenvolgende regeringen van Curaçao schijnen met de Venezolanen in bed te liggen en handhaven de regels niet.

Uitspraken van rechters worden niet opgevolgd door PDVSA, de regering dwingt ze toch niet.

De Isla is een puinhoop en PDVSA een regelrechte milieucrimineel.

Ondertussen bij het meer…

Na het vertrek van Shell bleef Nareco ijverig asfalt scheppen, zuiveren en leveren aan de Isla, maar de Venezolanen bleken een onwillige partner en vooral zeer slecht van betalen. De sanering ging wel verder, maar nu op een laag pitje en de doelstellingen werden bij lange na niet gehaald.

in 1993 gooide Nareco noodgedwongen het bijtje er bij neer.

Door de overeenkomst met Shell was de Curaçaose overheid ook de gelukkige eigenaar van het ‘asfaltmeer’ geworden. Maar de sanering lag ten gevolge van de gebruikelijke Curaçaose politieke soap opera langdurig stil totdat in 2006 Asphalt Lake Recovery N.V. (ALR) het stokje overnam.

ALR verwerkt zelf het vervuilde asfalt tot stookolie en verkoopt dit in het buitenland.

Wat ontploft er eigenlijk?

Saneren door ALR blijkt niet zonder gevaar te zijn: zo nu en dan ontploft er iets, zoals in maart 2013, waarbij doden en gewonden vallen.

Bij de verwerking van asfalt tot stookolie wordt diesel als verdunner gebruikt. Maar in het productieproces komen er, als alles volgens de regels verloopt, geen vluchtige gassen vrij en dus kan diesel niet de katalysator zijn geweest.

Bij de ontploffing van 2013 werden laswerkzaamheden als oorzaak aangemerkt en de fabriek was niet stilgelegd, maar zonder vluchtige stoffen in de lucht kan er niets ontploffen.

De vraag is dus: als het niet aan het productieproces ligt en het geen diesel was, welke stoffen hingen er dan wel in de lucht?

Dat is in 2013 nagelaten grondig te onderzoeken en dat had het OM natuurlijk wel moeten doen.

Ruim je troep op

In plaats van diesel als verdunner kan je ook, illegaal, chemisch afval gebruiken. Het saneren van die kankerverwekkende troep volgens de milieuregels is een uiterst kostbare zaak. Gebruik je het echter als verdunner maak je tweemaal winst: je bent zonder kosten van je chemisch afval af en je maakt meer winst met je stookolie.

Chemisch afval is vluchtig en kan een ontploffing veroorzaken. En dan komt spontaan de gedachte naar boven dat in een gedeelte van het asfaltmeer tienduizenden tonnen chemisch afval liggen.

Kennelijk leeft bij het functioneel parket dezelfde gedachte en om te kunnen vaststellen of er inderdaad op illegale wijze chemisch afval wordt gebruikt bij de verwerking van asfalt tot stookolie, zijn er vorige week invallen geweest bij onder andere ALR.

Een andere aanwijzing zou de verdenking tegen een Europese afnemer van ALR zijn, maar het parket is niet scheutig met mededelingen.

Zo zou er een verdenking tegen ALR bestaan, maar tegen wie precies en wat die verdenkingen inhouden is nog niet bekend gemaakt. Kennelijk wacht het FP daarmee tot de genomen monsters in het laboratorium zijn onderzocht.

Het ALR intussen stelt met nadruk dat het alles volgens de regels doet en of dat zo is zal het justitiële onderzoek uitwijzen.

Wie zijn de Curaçaose milieucriminelen?

Shell valt juridisch niet aan te pakken – wel vraag ik me af hoe je moreel verwerpelijk handelen moet omschrijven. De Curaçaose regering in 1985 was door Shell voor het blok gezet en had weinig speelruimte, maar heeft zich wel volledig laten overdonderen.

Maar wat de opeenvolgende regeringen absoluut te verwijten valt, is het totale gebrek aan het handhaven van milieuregels – die op zichzelf al te soepel zijn.

We hebben al gezien dat het gedrag van de Isla/PDVSA het stempeltje ‘milieucrimineel’ verdient. Maar dat is kennelijk niet genoeg, Shell een afvalmeer, dat kunnen wij ook.

Bij hun olieterminal aan de Bullenbaai hebben ze een eigen illegaal afvalmeer gecreëerd van chemisch afval en oliederivaten. Het ligt in het aangrenzende natuurgebied, net buiten hun eigen terrein.

Sommige Curaçaoënaars dumpen daar trouwens op zeer grote schaal illegaal bouwafval, die horen dus ook in dit rijtje thuis.

Huisvuil en autowrakken worden dan weer aan de andere kant van het eiland gedumpt, je moet afval wel netjes scheiden natuurlijk.

Milieucriminaliteit is ook criminaliteit, overheid Curaçao, doe er eens wat aan.

Zie oo:

Curaçao: vermeende en echte milieucriminaliteit (COLUMN) #1