Waarom de Zetas sneller groeien

Van alle drugskartels in Mexico zijn Los Zetas momenteel het meest succesvol en het meest gewelddadig. In Mexico vallen jaarlijks meer doden door geweld dan in Syrië of Afghanistan. Uit een recente studie van onderzoekers van Universiteit van Harvard blijkt dat deze groep zijn activiteiten veel sneller uitbreidt dan de concurrentie. Ze komen ook naar Europa. Waardoor komt die groei? Hieronder de oorzaken op een rijtje. 

Door @Wim van de Pol

Het territorium van Mexicaanse kartels in Mexico was ooit ruwweg verdeeld. Het grootste kartel was het Sinaloa, uit de gelijknamige staat in het noordwesten van het land. Het Tijuana-kartel en het kartel in Ciudad Juárez langs de grens met de Verneigde Staten werden door Sinaloa goeddeels uitgeschakeld. Langs de oostkust regeerde het Golf-kartel. De Zetas ontstonden in 1999 toen de leider van die groep een gewapende arm oprichtte. Die bestond aanvankelijk uit een dertigtal goed getrainde ex-militairen, veel van hen uit de special forces, met name uit de Grupo Aeromóvil de Fuerzas Especiales (GAFES) die speciaal was opgericht om de drugshandel te bestrijden.

Vernietigen

In 2010 begonnen de Zeta’s voor zichzelf. Dat leidde tot territoriumstrijd, eerst vooral in het oostelijk deel van het land met het Golf-kartel. De studie van Harvard meet in welke gemeenten Los Zetas actief waren. Dat is belangrijk omdat de strijd tussen de drugskartels een territoriumstrijd is omdat de doorvoerroutes van drugs moeten worden gecontroleerd. Als enige groep opereren de Zetas nu in alle deelstaten van Mexico.

Uit de studie komt een verklaring naar voren. De Zetas zijn veruit de meest gewelddadige groep. De Zetas sluiten geen bondgenootschappen, zoeken geen tactische overwinningen, ze vernietigen hun vijanden. Onthoofdingen, in stukken hakken, opéénstapelen van lichamen op publieke plaatsen zijn vooral door de Zetas geïntroduceerd en op uiterst cynische wijze geperfectioneerd. In gemeentes waar de Zetas de baas zijn vallen veel doden.

Overigens worden deze technieken ook toegepast door de concurrentie. Afgehakte hoofden rondstrooien op de dansvloer in een drukke discotheek werd voor het eerst door het kartel van La Familia Michoacana uitgevoerd in 2006. 

Militaire deskundigheid

De Zetas hadden lak aan bestaande verdeling van het territorium. Hun operaties kenmerken zich door militaire deskundigheid, precisie en efficiëntie, ook een voordeel ten opzichte van andere kartels. Ze zijn getraind, leiden recruten op en leren ze handig gebruik te maken van de meest moderne vuurwapens en communicatiemiddelen. Andere kartels hebben ook paramilitaire groepen opgericht, maar zonder succes. Ook het intimideren van het publiek via internet en spandoeken is een tactiek uit de koker van de Zetas. 

Ondanks dat 14 oprichters inmiddels zijn gesneuveld en de invloed van militairen vermindert breidt hun gebied zich uit. Een andere belangrijke factor in het succes is de tactiek van afpersing. Zetas nemen niet zelf de drugshandel in een gebied over. Ze laten de drugshandelaren hun werk doen, ze romen alleen hun winst af. Dat gaat sneller en kost minder strijd. 

In de internationale (regionale) cocaïnehandel hebben de Zetas Guatemala vrijwel geheel in handen, althans de gebieden waar de cocaïne op weg naar het noorden doorheen wordt vervoerd. Ook in andere Midden-Amerikaanse landen dwingen ze lokale onderwereldgroepen tot “samenwerking”.  Langs de noordgrens domineren ze bepaalde corridors: drukke grensovergangen naar de Verenigde Staten. In Colombia doen de Zetas in de aanschaf van cocaïne vooral zaken met Los Urabeños. Hun concurrenten van het Sinaloa-kartel kopen momenteel vooral van zakenpartners van guerilla-beweging FARC.

Via de Urabeños, die veel zaken met Europese zakenpartners doen, komt de invloed van Los Zetas langzaam maar zeker ook naar Europa.

Zie ook Dossier Mexico.