De advocaat van Sjaak B. pleitte gisteren voor de Amsterdamse rechtbank in het Passage-proces voor vrijspraak. Het Openbaar Ministerie heeft 15 jaar tegen hem geëist. B. zou medeplichtigheid zijn aan de moorden op Kees Houtman en Thomas van der Bijl door het leveren van respectievelijk een Glock45 en een Star-pistool. Advocaat Marnix van der Werf verwijt het Openbaar Ministerie cirkelredeneringen bij het bewijzen van de schuld van zijn cliënt.
Volgens de officier van justitie is Sjaak B. een belangrijk wapenhandelaar in de regio Amsterdam. In de criminele organisatie rond Jesse R. en Ali A. zou hij verantwoordelijk zijn voor de wapens. Waren er niet ook in wapens van hem gevonden in een villa in Vinkeveen?
‘Alle zaaksdossiers tegen Burger impliceren de vooronderstelling dat hij een wapenhandelaar is’, zei Van der Werf. ‘Wie de dossiers leest met die gedachte in het achterhoofd vindt daarvan telkens bevestiging. Maar die bevestiging is gekleurd door interpretatie van de feiten vanuit die gedachte.’
Een verdachte in een andere zaak en B. voeren een gesprek over auto’s, zeggen ze (‘een automaat’ en ‘een snelle’), maar het OM gaat uit van een wapendeal. Omdat B. nu eenmaal een wapenhandelaar is.
Van der Werf: ‘Hoezo legt de bivakmuts met Burgers dna een directe relatie met de wapens in de kist? Omdat Burger een wapenhandelaar is.’ Terwijl het dna op die muts geen enkele relatie hoeft te hebben met de wapens en al lang op de muts kan hebben gezeten voordat deze bij de wapens terechtkwam, vindt Van der Werf.
Het OM goochelt volgens Van der Werf met schakelbewijs. Voorbeeld: in de wapenzaak wordt zijn medeplichtigheid in de moordzaken Van der Bijl en Houtman gebuikt als ondersteuning. Maar omgekeerd is zijn status van ‘wapenhandelaar’ bewijs in de moordzaken. Van der Werf: ‘Het bewijs veroorzaakt zichzelf.’
Verder ligt het voor het Openbaar Ministerie ook voor de hand dat La S. de waarheid spreekt als hij zegt dat B. de Glock en de Star heeft geleverd. Omdat Burger nu eenmaal een wapenhandelaar is.
Volgens van der Werf vormt in veel gevallen alleen de bewering van La S. het bewijs. En volgens hem is de kroongetuige een bedreiging voor het strafrechtsysteem in Nederland. Van der Werf: ‘Het is de bedoeling dat een kroongetuige informatie geeft over mensen die boven hem zouden staan of over personen van wie hij weet dat die strafbare feiten hebben gepleegd. Vanuit het perspectief van een kroongetuige is het dan ook rationeel en zinvol gewilde namen in belastende zin te noemen.’
Wat is het motief om iemand ten onrechte te belasten? Bij een “gewone” getuige kan je je afvragen of de verdachte de getuige iets heeft aangedaan. Dat ligt anders bij een krongetuige zegt Van der Werf. Bij een kroongetuige is het ‘simpelweg van strategisch belang om sommigen ten onrechte beschuldigen. Daar heeft de persoonlijke relatie tot de persoon van de beschuldigde niets mee te maken.’ Voor de kroongetuige is iemand belasten per defenitie een ‘rationele afweging’.
Sjaak B. is in De Telegraaf in 2007 op basis van naar de krant uitgelekte passages uit de verklaringen van La S. beschuldigd van maar liefst ’20 liquidaties’. Als dat dan zo is dan heeft het Openbaar Ministerie dit in de zaak tegen B. niet erg hard gemaakt, om het zacht te zeggen. De rechtbank zag in in de zaken van de medeplichtigheid bij Houtman en Van der Bijl al in 2008 niet voldoende bewijs om hem daarvoor langer vast te houden.
Wat betreft de wapenhandel schamperde Van der Werf dat het raar is dat B. nooit voor is gekomen in enige grote wapenzaak in Amsterdam. Hij haalde ook getuige George van Dijk aan, die uitgebreid heeft verklaard dat medeverdachte Fred R. probeerde Van Dijk zover te krijgen dat deze zou verklaren dat deze wapens aan ‘Ene Sjakie’ zouden toebehoren. Overigens is R. vrijgesproken van die wapens.