Frans strafdossier: Nederland zette criminele burgerinfiltrant in om Sky ECC-telefoons te verkopen

Er deden al langer geruchten de ronde dat een van de re-sellers van Sky ECC voor de politie zou hebben gewerkt.

Sky ECC is in 2008 opgericht door Jean-François Eap in Vancouver, Canada. Vanaf 2013 ontwikkelde Eap het communicatienetwerk en de applicatie Sky ECC, een encryptiedienst voor alle typen mobiele telefoon. Op zeker moment waren er volgens stukken van de Amerikaanse justitie wereldwijd 70.000 gebruikers, het bedrijf zelf sprak zelfs van 120.000.

Ook een zekere Thomas Herdman werd betrokken bij de onderneming, hij was echter daar niet in dienst. Hij kreeg in dienst van een ander bedrijf de taak een deel van de marketing van Sky-telefoons op zich te nemen. Dit bedrijf (Levup) heeft tegen de Amerikaanse justitie gezegd dat zo’n werkwijze normaal was voor start-ups.

Sky Global sloot zo distributieovereenkomsten af met externe distributeurs, die vervolgens afzonderlijk hun eigen wederverkopers en agenten in dienst namen. Thomas Herdman was dus een “partner”.

Overeenkomst met VS

Sinds in ieder geval 2018 deed de Nederlandse justitie in samenwerking met Frankrijk onderzoek naar Sky ECC, nadat er in strafrechtelijke onderzoeken veel telefoons met deze applicatie waren aangetroffen.

In de stukken van de Franse justitie die Crimesite heeft ingezien staat dat er een stilzwijgende overeenkomst tussen Nederlandse en Amerikaanse autoriteiten is gesloten over Sky ECC. Tijdens een vergadering bij Europol op 27 mei 2019 tussen de Franse, Belgische en Nederlandse autoriteiten was gebleken dat de Amerikaanse autoriteiten ook een onderzoek naar Sky ECC hadden geopend, met het uiteindelijke doel om de bestuurders van Sky in Canada aan te houden.

In het Franse stuk staat:

Een stilzwijgende overeenkomst tussen de Amerikaanse en Nederlandse autoriteiten maakte het echter mogelijk om het Europese onderzoek voort te zetten, waarbij de Amerikanen besloten de operaties naar aanleiding van de resultaten van de lopende onderzoeken op te schorten.

Antwerpen

Maar het Amerikaanse onderzoek stopte niet. Uit informatie in de Franse rechtszaak en Franse media komt naar voren dat vervolgens in oktober 2019 Thomas Herdman in Los Angeles een ontmoeting had met Amerikaanse federale undercovers die zich voordeden als drugsdealers. Herdman verkocht hen drie Sky-telefoons en zou hebben opgeschept dat hij ‘verkoper nummer 1’ van Sky in Colombia en Zuid-Amerika zou zijn, iets wat hij nu ontkent en grootspraak noemt.

In diezelfde tijd vestigde zich in Antwerpen een man als distributeur van Sky-telefoons, om die te verkopen aan personen in het drugsmilieu. Zijn Sky-alias was Sky111.

Volgens de nieuwe informatie die rond de Franse rechtszaak tegen Herdman nu de ronde doet was deze Sky111 een Nederlander, die door de Nederlandse politie zou zijn ingezet. Een criminele burgerinfiltrant dus, een opsporingsmiddel dat alleen met rechterlijke instemming in uitzonderlijke gevallen mag worden gebruikt, en waar het Openbaar Ministerie tot nu toe geen melding van heeft gemaakt aan enige rechtbank.

De naam van deze kennelijk Nederlandse man is bekend bij Crimesite.

‘Regie van Nederland’

Op de zitting maandag in het hoger beroep in de zaak tegen Piet S. bracht advocaat Justus Reisinger deze persoon ter sprake. Hij vroeg het gerechtshof om hem op te roepen als getuige.

In zijn pleidooi bracht Reisinger aanwijzingen naar voren waaruit lijkt te volgen dat Nederland, anders dan het Openbaar Ministerie keer op keer volhoudt, wel degelijk de regie achter de Sky-hack in Frankrijk heeft gehad.

Hij wees onder meer op het uitgelekte onderzoeksplan voor de hack dat de Amsterdamse politie opstelde (wat rechtbanken als niet relevant terzijde legden). Dat stuk lijkt toentertijd ook te zijn gedeeld met de Franse politie en is zodoende meer dan een intern beleidsstuk in Nederland, zo blijkt volgens Reisinger. Hetzelfde geldt voor specifieke data van Sky ECC-communicatie (onder andere encryptie-sleutels): die data zouden door Nederland zijn toegevoegd en juist niet uit de Franse interceptie komen.

Eerder al bleek uit Franse stukken dat een speciaal team Nederlandse specialisten in 2021 de servers van Sky in Roubaix in beslag hadden genomen en hadden meegenomen.

Reisinger wil daarom nu ook de man die achter alias Sky111 schuilgaat, en ingezet zou zijn door Nederland, horen als getuige. Daarnaast herhaalde hij eerdere verzoeken op grond van deze nieuwe informatie, bijvoorbeeld het horen als getuige van de verantwoordelijke Nederlandse officier van justitie.

“Bijvangst”

Nadat Herdman in oktober 2019 in Los Angeles telefoons aan Sky111 had verkocht aan undercoveragenten bracht de justitie in Los Angeles een dagvaarding uit tegen Eap en Herdman.

In dat jaar werken Nederland en Frankrijk ondertussen in het diepste geheim aan het hacken van de Sky-servers in Roubaix. Uiteindelijk komt begin 2021 de finale klap. Na een man-in-the-middle aanval slagen de experts erin alle gebruikers van Sky ECC te hacken. Van 15 februari tot 9 maart 2021 worden alle berichten van alle Sky-gebruikers wereldwijd vastgelegd en leesbaar gemaakt. Het is een oogst van miljarden berichten waar nu nog steeds nieuwe informatie uit wordt gedestilleerd en ingebracht in rechtszaken.

Frankrijk startte een gerechtelijk vooronderzoek naar het bedrijf Sky ECC en de betrokkenen daarbij. Nederland kreeg – zo schrijft het Openbaar Ministerie in de officiële stukken – alleen maar “bijvangst”. Uit deze bijvangst, de miljarden Sky-berichten, komt nog steeds, de ene na de andere rechtszaak voort.

Federale agenten

Drie dagen na het voltooien in maart 2021 van de “livefase” in het Sky-onderzoek gaat er in Californië een arrestatiebevel uit tegen Thomas Herdman en Jean-François Eap.

Herdman heeft gezegd op 7 april 2021 contact te hebben gehad met federale agenten van de Verenigde Staten, die hem een deal en strafrechtelijke immuniteit zouden hebben aangeboden in ruil voor informatie. Hij zou later in Madrid een ontmoeting krijgen met de Amerikaanse agenten om het rond te maken.

Ondertussen vaardigt Frankrijk op 31 mei een arrestatiebevel tegen hem uit. De federale agenten zal Herdman nooit ontmoeten. Op 3 juni houdt de Spaanse Nationale Politie hem en zijn vriendin aan in Madrid. Na enkele weken wordt Herdman overgeleverd naar Frankrijk.

Hij zit nu 36 maanden in voorlopige hechtenis, en er is geen zicht op een inhoudelijke behandeling. Begin september besloot de rechtbank dat hij voorlopig in de cel moet blijven.

Herdman ontkent kennis te hebben van criminele activiteiten rond de Sky-telefoons en zegt door de Amerikaanse autoriteiten te zijn opgelicht, en ook door de Franse autoriteiten wederrechtelijk te worden vastgehouden.

Opmerkelijk genoeg is de initiator van het Sky-project, Jean-François Eap, nog steeds op vrije voeten gebleven.