Dossier ‘bij de SG op hoofdkantoor’

In 2007 heeft Joris Demmink, de inmiddels gepensioneerde secretaris-generaal van het ministerie van Justitie, zich persoonlijk bemoeid met de detentie van de levenslang gestrafte Turk Hüseyin Baybasin. Demmink liet het gevangenis dossier van Baybasin opvragen en hield dat een half jaar 'voor onderzoek' bij zich. Het is hoogst ongebruikelijk dat een secretaris-generaal een dossier van een individuele gedetineerde onderzoekt. Wat is er gebeurd? En wat heeft Demmink met Baybasin te maken?

Door @Wim van de Pol

In hetzelfde jaar 2007 werd Baybasin, naar later bleek ten onrechte, twee keer in isolatie geplaatst. Judith Serrarens, de advocaat van Baybasin: 'Wij denken dat de directeur dat op instructie van Demmink heeft gedaan.' Van dit 'ambtsmisbruik' is ook aangifte gedaan. 

'Vluchtplannen'

In 2005 plaatste een directeur van de penitentiaire inrichting Heerhugowaard, S. Langeraar, Baybasin in de landelijke afzondering in Vught. Langeraar stelde dat het zogeheten GRIP (Gedetineerden Recherche Informatie Punt, een informatiecentrum van Justitie) had geadviseerd Baybasin te isoleren omdat hij vluchtplannen had. Dat bleek een onwaarheid, het GRIP had dat helemaal niet geadviseerd. Baybasin won hierover een klacht bij de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ).

Isolatie

In april 2007 was Baybasin (foto) gedetineerd in Alphen aan den Rijn. In april van dat jaar bracht Demmink als secretaris-generaal een werkbezoek aan die inrichting. Tijdens dat bezoek werd Baybasin in isolatie geplaatst om onduidelijke reden. Hij diende daarover een klacht in bij de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) die hij andermaal won.

Hoofdkantoor

In juli van 2007 vroeg Joris Demmink – in alle stilte, zonder medeweten van de betrokkene – het detentie dossier van Baybasin op. In een document dat in bezit is van advocaat Serrarens staat dat het dossier is opgevraagd omdat 'het bij de SG op het hoofdkantoor' moest zijn. 

In december 2007 werkte S. Langeraar inmiddels in de gevangenis van Alphen aan den Rijn en plaatste die maand Baybasin voor een tweede maal in afzondering in Vught. Nu was er – volgens hem – een gerucht dat Baybasin vluchtplannen had.

De herkomst van dat gerucht is altijd duister gebleven, maar het GRIP kreeg opdracht dit te onderzoeken. De conclusie van het GRIP was dat er geen grond was voor het gerucht. Dus de afzondering was volkomen onterecht. Serrarens: 'Langeraar had moeten weten dat de afzondering niet gerechtvaardigd was.' Dat vond ook de RSJ, die een klacht hierover gegrond verklaarde.

Aangifte

Baybasin won de drie klachten over zijn isolatie. Hij deed vervolgens in 2008 aangifte tegen Langeraar. Hij wist toen nog steeds niet dat zijn dossier door Demmink was opgevraagd. Het landelijk parket gaf geen enkele reactie op die aangifte.
 
Woensdag was er een zitting bij het hof in Den Haag in een artikel 12-procedure. Baybasin wil dat Langeraar strafrechtelijk wordt vervolgd.
 
Serrarens: 'De directeur had geen reden om Baybasin in afzondering te plaatsen. En hij heeft meerdere onwaarheden erover verteld. Wij denken dat Langeraar van Joris Demmink instructie heeft gekregen om Baybasin te isoleren.'
 

Steenhard bewijs

Serrarens is gespecialiseerd, ze doet voornamelijk zaken die met rechten van gedetineerden te maken hebben: 'Het is hoogste ongebruikelijk dat een detentiedossier van een gedetineerde een half jaar lang niet in de inrichting is. Laat staan dat een dossier een half jaar lang onder de hoede van de secretaris-generaal is.'
 
Serrarens beschikt over steenhard bewijs dat het detentiedossier van Baybasin door Demmink werd opgevraagd. Zij wil ook dat onderzocht wordt of Demmink zich eind jaren negentig heeft bemoeid met de plaatsing van Baybasin in de Extra Beveiligde Inrichting in Vught. 
 
Driekwart jaar geleden werden plotseling dossierstukken uit de cel van Baybasin gehaald in de gevangenis van Nieuwegein. De directie gaf alle stukken terug, behalve de stukken die op Joris Demmink betrekking hadden. Serrarens wil dat ook deze zaak wordt onderzocht.
 

Kindermisbruik

Er is tegen Joris Demmink aangifte gedaan wegens seksueel misbruik van kinderen in Turkije. Donderdag publiceerde De Volkskrant over justitieambtenaren die verklaren over aanwijzingen dat Demmink door een ondergeschikte 'jongens' liet bestellen.

Baybasin deed in april 2007 aangifte tegen Demmink. Hij zou onder Turkse druk zijn vervolging in Nederland hebben ingestoken na te zijn gechanteerd met kindermisbruik in Turkije (lees hier meer over die verdenking).   

Baybasin is tot levenslang veroordeeld wegens het opdracht geven voor liquidaties. Hij is sinds maart 1997 in Nederland gedetineerd. 

Alle berichten over Baybasin.