‘Het ondoordringbare kampermilieu’

Het onderzoek naar de A73-moord bevat ook een hele beschouwing over de “Brabantse maffia”. De onderzoekers lijken in de hermetische geslotenheid van de wereld van de Brabantse “kampers” mede een oorzaak te zien van het mislukken van het A73-onderzoek.

Door @Wim van de Pol

Voormalige verdachte in de A73-zaak Martien R. woonde niet meer op het kamp maar Toon R. woonde er nog wel en het kamp van hun opa is een broeinest van criminele plannenmakerij, valt te lezen in het rapport Met grof geschut. Beide neven komen voort uit een bekende familie die door de recherche al decennia in verband wordt gebracht met georganiseerde criminaliteit. Onlangs probeerde de politie nog een auto met daarin onder meer Koos R. – zakenpartner van Johan V. “De Hakkelaar” – aan te houden, met een nachtelijke achtervolging en een klacht wegens poging doodslag tot gevolg.

Rijk palet

De onderzoekers zijn van mening dat er aanwijzingen zijn dat in de provincie Noord-Brabant zeven ‘criminele structuren’ opereren, die deels regionaal maar ook nationaal en internationaal, actief zijn. Brabant is een ‘thuishaven van een rijk palet aan criminele groepen en structuren’. Deze groepen kampers konden in het verleden vaak hun gang gaan doordat na constatering van misdrijven bij individuen ‘niet verder wordt doorgerechercheerd’. Omdat een dadergerichte aanpak doorgaans persoonsgericht en individueel georiënteerd is komen deze “structuren” verder niet in beeld.

23 doorzoekingen

In de A73-zaak is er echter wel degelijk doorgerechercheerd, zij het in dienst van de tunnelvisie op het peilbaken en Martien R.. Het politieteam bracht al snel in kaart dat er grootschalige wietproductie- en handel plaatsvond binnen de groep rond R.. Die drugshandel bood een prima alibi om het moordonderzoek af te schermen en wel 23 doorzoekingen te kunnen doen bij de verdachten. Het heeft dan ook geleid tot veroordelingen van R. en anderen, wegens georganiseerde “hennepteelt” zoals de overheid dat noemt.

Gemakkelijk

In de studie Met grof geschut komt hiermee een paradox naar voren die zich in de denkwijze in het beleid rond de opsporing wel vaker naar voren dringt. Enerzijds signaleert men grote ondoordringbare netwerken waartegen meer opsporingsmethoden en geld moeten worden ingezet. Anderzijds blijkt het toch betrekkelijk gemakkelijk om dergelijke groepen het leven moeilijk te maken door ze voor de rechter te brengen.

Bewakingscamera’s

Het is niet gemakkelijk om de kampers aan te pakken, zo concluderen de onderzoekers. Zo blijken hun woningen en loodsen zonder uitzondering van bewakingscamera’s te zijn voorzien. Met de politie spreken ze uit principe niet. En doordat hun wereld maar klein is zijn infiltraties uitgesloten. Dat is in lijn met wat de hogere echelons in de recherche graag roepen: we hebben meer geld nodig. Advocaat Jan-Hein Kuijpers die veel klanten in de woonwagenwereld heeft gehad: ‘Ik vind het een fop-onderzoek. Wat iedereen al vond over woonwagenbewoners schrijven ze nog een keer op. Het stigma wordt nog een keer extra gestigmatiseerd.’

Andere mogelijkheden?

De onderzoekers van Bureau Beke komen uit op de vraag ‘of er andere mogelijkheden zijn of gecreëerd moeten worden om criminele, gesloten gemeenschappen, zoals de woonwagenwereld, te ondermijnen.’ Welke ‘andere mogelijkheden’ dan? In de A73-zaak waren toch al 1.500 aanvragen voor bijzondere opsporingsmiddelen gehonoreerd en alle middelen, behalve pseudokoop, waren toch al ingezet? Moet de wet nog verder worden verruimd om het “kampergevaar” het hoofd te bieden?

Maatschappelijk verantwoord?

Een zinniger vraag die volgens de onderzoekers ‘naar aanleiding van de vrijspraak voor de moord kan worden gesteld, is of de investering in het grootschalige opsporingsonderzoek de moeite waard is geweest en of hier wel sprake is geweest van maatschappelijk verantwoord rechercheren.’ Dat is de kern van het probleem in het hedendaagse politiewerk. Hoeveel agenten moeten er worden ingezet op een moord? Hoeveel op handhaven van de veiligheid op straat? Hoeveel op georganiseerde wiethandel door kampers in Brabant?

Zie ook:

De pijnlijke mislukking van de A73-zaak