Vorige week hield de Dienst Justitiële Inrichtingen Nationale Open Dag. Tienduizend mensen hebben in 48 instellingen nieuwsgierig rondgelopen. Bedoeling van die dag is dat het publiek zo een indruk krijgt van wat er zich afspeelt achter de poort. Journalist Bert Voskuil schreef het boek Achter Tralies over wat er zich afspeelt achter de deur, en meer in het bijzonder in het hoofd van de man achter die deur. Wie nooit gezeten hgeeft kan zich maar moeilijk indenken hoe het is om niet meer zelf te kunnen bepalen wanneer je deur op slot gaat. Hoofdmotto: ‘Er geldt hier maar een wet en dat is het recht van de sterkste.’

Voskuil schreef veel verhalen voor tijdschriften over zware criminelen en criminaliteit. Voor het boek ging hij naar binnen in een aantal Nederlandse gevangenissen om met langgestraften te spreken.

Hij tekende verhalen op over vechtpartijen, gokken, binnensmokkelen van drugs, de pikorde en de jacht op pedofielen. Dat laatste zou vaak worden aangemoedigd door de bewaarders. ‘Kinderverkrachters worden geslagen, bespuugd, uitgescholden, ontweken, getreiterd, bedreigd en geschopt. Elke dag en bij elke gelegenheid.’

Verder beschrijft hij hoe criminelen soms maar moeilijk een adquate medische behandeling kunnen krijgen voor kwalen of ziektes, wat vervelend is voor de gestafte maar ook niet in de haak omdat in het penitentiaire recht staat dat gevangenen daar recht op hebben. Volgens Voskuil kost dat zelfs mensenlevens.

De essentie van een gevangenisstraf is toch de eenzaamheid achter de deur, hoewel misschien veel mannen zich over dergellijke gevoelens heenschreeuwen. Bij sommigen komt daar schuldgevoel, naar bijvoorbeeld familieleden bij, maar soms ook voor henzelf.

Ook de interne corruptie komt aan de orde: ‘Vooral de jongere bewaarders zijn corrupt. Niemand mag het weten.’

Koop Achter Tralies door Bert Voskuil.