Verdachten hebben sinds 1 maart recht op een advocaat tijdens een politieverhoor. Dat klinkt als een overwinning, maar het is een papieren tijger. Door bizar ontmoedigingsbeleid van het Openbaar Ministerie zit de advocaat er als een pop stil in een hoekje bij.

Door Sébas Diekstra en Robert van der Laan

De Hoge Raad besliste op 22 december dat Nederland per 1 maart de verhoorbijstand moest invoeren die voortvloeit uit de Europese richtlijn. Daarin staat duidelijk dat de advocaat tijdens het verhoor onder meer vragen kan stellen, verduidelijking kan vragen en verklaringen kan afleggen. Beperkingen kunnen volgens de richtlijn slechts in zeer uitzonderlijke omstandigheden worden opgelegd.

Absurde regels

Maar naar aanleiding van het arrest van de Hoge Raad kwam het OM met iets heel anders: een absurde leidraad met regels die de ruimte van de advocaat drastisch inperken. De raadsman mag alleen bij aanvang en na afloop van het verhoor opmerkingen maken of vragen stellen. De advocaat neemt in ieder geval niet deel aan het verhoor zelf en kan zelfs uit het verhoor worden verwijderd.

In strijd met Europese richtlijn

Dat is in strijd met de Europese richtlijn en een schending van het recht op een eerlijk proces en toegang tot een advocaat. Voor de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA) was het aanleiding voor een kort geding tegen de Staat. Op 31 maart doet de voorzieningenrechter uitspraak.

Belachelijke vergoeding

Niet alleen wil de Staat advocaten de mond snoeren, ook wil men kennelijk advocaten verhinderen om nog verdachten bij te kunnen staan door een bizar lage vergoeding te geven. In de meeste zaken, ongeacht het aantal uren of dagen dat de advocaat bezig is, wordt net iets minder dan 160 euro (eenmalig) betaald. Het moge duidelijk zijn dat dit niet kostendekkend is en soms komt dit zelfs neer op een inkomen beneden het minimumloon.

Onhoudbare situatie

De bizarre uitvoeringsregels hebben een onhoudbare situatie gecreëerd. Inmiddels zijn er advocaten gestopt met het strafpiket en het is geenszins uitgesloten dat er nog velen zullen volgen. De bal ligt nu bij de rechter om korte metten met dit wanbeleid van de Staat te maken.

Sébas Diekstra en Robert van der Laan zijn strafpleiters bij Diekstra Van der Laan Advocaten.