Grote criminele zaken zijn vaak in het nieuws maar voor een gewone burger een ver-van-mijn-bed-show. Zij hebben eerder te maken met inbraken, berovingen of diefstallen. En toch staan veelplegers veel minder in de belangstelling.

Door Kyra van den Akker

JP was een veelpleger die diep weg zakte in de Brabantse wereld van de wietplantages en vervolgens in detentie belandde. Maar, hij zegt dat detentie toch het beste is wat hem is overkomen.

Kapotte spijkerbroek

Op een maandagmiddag in januari vorig jaar hadden JP en ik ons eerste interview. JP zag me, hij zwaaide naar me door het raam en deed meteen de deur open. Op de trui die hij aan had stond ‘Sarcasm Inc’. Achteraf weet ik dat JP vaak sarcastisch is en zo gezien wil worden, dus zijn trui typeerde hem. JP had ook een spijkerbroek aan die kapot was bij zijn kruis. Ik vond dat in het begin een beetje raar maar al snel kwam ik er achter dat JP geen geld had om een nieuwe broek te kopen en gewoon daarom een kapotte spijkerbroek droeg.

Biologische vader

Het levensverhaal van JP begon in 1970 toen hij werd geboren in Breda. Drie jaar later verhuisde hij samen met zijn moeder naar ’s-Hertogenbosch, waar ze bij Jaap, de nieuwe vriend van zijn moeder gingen wonen. JP kreeg nog een broertje en zusje en was in de veronderstelling dat die nieuwe vriend ook zijn echte vader was. Zijn broertje was gehandicapt en dat zorgde thuis nogal eens voor wrijving. Na een onrustige jeugd met veel kattenkwaad, brutaliteit en moeilijke schooljaren bleef er iets knagen wat ook thuis voor veel onrust zorgde. JP kwam er achter dat Jaap zijn vader niet was en zocht zijn biologische vader op.

Van een goede relatie met zijn biologische vader kwam het niet, maar hij was blij dat hij wist waar hij vandaan kwam.

Vechtpartijen

Daarop volgde een roerige tijd met drank, vechtpartijen, een beroving, verschillende relaties, vrienden die komen en gaan en nachten in de cel. Totdat hij Saar ontmoette, de vrouw waar hij samen mee ging wonen en twee kinderen kreeg. Dat was een ommekeer in zijn leven. Saar had niet altijd een goede invloed op hem want door Saar kwam hij in aanraking met het regelmatig gebruiken van wiet, cocaïne en xtc en begon hij ook te dealen, waarmee hij weer stopte toen zijn kinderen geboren werden.

Toen er een hoge schuld was ontstaan en JP arbeidsongeschikt werd vertrok Saar. JP zag door de bomen het bos niet meer en deed een zelfmoordpoging.

Wietplantage

Twee dagen later werd hij wakker in het ziekenhuis. Bovendien verloor hij door een ruzie het contact met zijn ouders. Dat contact herstelde niet en zijn schulden bleven ook voortbestaan. Hij zocht een uitweg en dat lukte hem niet in het legale circuit omdat hij arbeidsongeschikt was en zijn loon afgebouwd was tot uitkeringsniveau. Hij kon daarvan net rondkomen met zijn kinderen. Naast de winkeldiefstallen die hij pleegde startte hij een wietplantage om onder andere zijn kinderen ook eens een extraatje te kunnen geven en raakte hij verder verstrikt in de Brabantse drugscriminaliteit. In 2015 kwam de politie daar achter, maar in de tijd dat hij moest wachten op de uitspraak wist hij onder te duiken en onder andere op zijn onderduikadres een nieuwe wietplantage te beginnen. Dat hield hij vol totdat hij in een politiefuik reed en vijf weken in de gevangenis in Grave moest doorbrengen.

Schulden

Vanaf dat moment krijgt hij ondersteuning van hulpverleningsinstantie Juvans. Hij besefte toen dat hij het na zijn detentie anders aan zou moeten pakken als hij een rooskleurige toekomst wilde samen met zijn kinderen. Hij moest zijn schulden en zijn problemen oplossen. Dat is nog steeds erg zwaar voor hem.

Hij staat nu onder bewind en moet maandelijks een groot gedeelte van zijn inkomsten afstaan.

Hij is nu een studerende ervaringsdeskundige die stage loopt bij Exodus in Noord-Brabant. Hij biedt nu hulp aan mensen die na een gevangenisstraf terug zijn gekeerd in de samenleving of binnenkort vrij zullen komen. Ook doet hij vrijwilligerswerk bij het Reïntegratiecentrum (RIC) waar ex-gedetineerden vrijblijvend met al hun vragen terecht kunnen. Hij wil graag zijn steentje bijdragen aan de maatschappij en mensen behoeden voor de fouten die hij zelf maakte.

Zijn detentie heeft hem gemaakt tot wie hij op dit moment is.

Niet stoppen

Veel veelplegers kunnen niet stoppen met het plegen van criminaliteit omdat ze de motivatie missen om te stoppen. Dat komt vaak omdat ze niet iets hebben om vóór te stoppen.

Bij JP was dat er wel: zijn kinderen. Omdat hij zijn kinderen wil blijven zien en omdat hij een goede vader voor ze wil zijn waar ze tegenop kunnen kijken wist hij zijn leven wel te verbeteren, en wil hij nu anderen helpen.

Kyra van den Akker schreef voor haar studie Criminologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam de biografie van voormalig veelpleger JP. Lees hier de hele scriptie.