De zenuwinzinking van een Colombiaanse ICT-er

De Colombiaanse cokeproducent Jorge Cifuentes was een belangrijke leverancier voor Joaquín “El Chapo” Guzmán. Hij introduceerde zijn landgenoot en IT-specialist Cristian Rodriguez bij de drugsbaron. De ICT-er had een versleuteld communicatiesysteem ontwikkeld, dat niet getapt kon worden. 

Het systeem werkte onder VOIP, voice over internet protocol, en was alleen toegankelijk voor een geselecteerd aantal mensen. El Chapo was onder de indruk en wilde ook een dergelijk gesloten communicatiesysteem voor de belangrijkste leden van het Sinaloa-kartel. En dus maakte Rodriguez ook voor het Mexicaanse drugskartel een versleuteld systeem van Blackberry’s waarvan de servers aanvankelijk in Canada werden geplaatst. De enige die de encryptiesleutels had was Cristian Rodriguez. El Chapo kon via wifi vanuit zijn onderduikadressen in de Sierra Madre met zijn bendeleden bellen.

Russische gangster

In februari 2010 had de Colombiaanse ICT-er een afspraak in een hotel in Manhattan. Rodriguez dacht een meeting te hebben met een Russische gangster, die hem vertelde dat hij ook een beveiligd communicatiesysteem wilde hebben voor zijn bende. In werkelijkheid was de Russische crimineel een FBI-agent. Na verloop van tijd werd Rodriguez geworven door de FBI. Dat resulteerde er uiteindelijk in dat de Colombiaan de servers vanuit Canada verplaatste naar Nederland, naar een datacentrum van Leaseweb, even buiten Haarlem. Rodriguez vertelde de Mexicanen dat het om een routine update ging. Maar het ging om een weloverwogen keuze. De Amerikanen hadden onder andere voor Nederland gekozen, omdat in Holland soepel wordt omgegaan met tapverzoeken. Rodriguez gaf de Amerikanen ook de encryptiesleutels, zodat de FBI vrij eenvoudig de data – die vanuit een tapcentrum in Driebergen werden verstuurd – kon ontsleutelen.

Stemgeluid

Het proces van ontsleutelen verliep zo soepel dat als El Chapo had gebeld, de Amerikaanse inlichtingendienst de volgende dag al het gesprek kon beluisteren. Zo wisten de Amerikanen in de periode april 2011 tot januari 2012 1500 gesprekken te onderscheppen; daarvan waren er meer dan 200 van El Chapo. De stem van El Chapo werd later onder andere geverifieerd door het stemgeluid van de telefoontjes te vergelijken met eerdere opnames van de drugsbaas, onder andere via het interview dat hij gaf aan het tijdschrift Rolling Stone in oktober 2015.

Zenuwinzinking

De bijdrage van Cristian Rodriguez was van essentieel belang voor het verkrijgen van het tapbewijs, zo liet FBI-agent Stephen Marston dinsdag in de rechtszaal in New York weten. Rodriguez werkte bijna twee jaar als undercover voor de FBI en had regelmatig contact met El Chapo zelf. Het leverde hem zeer waarschijnlijk veel te veel stress en een zenuwinzinking op. In 2013 stopte hij met werken voor de Mexicaanse drugsbaas. Daarna startte het Mexicaanse drugskartel de jacht op Rodrigues, omdat ze vermoedden dat hij dubbelspel had gespeeld en met de FBI had samengewerkt. Dat zal ongetwijfeld ook hebben bijgedragen tot de zenuwinzinking van de ICT-er.

(Foto afkomstig uit het Amerikaanse politiedossier. Rechts met blauw overhemd El Chapo.)