Het aantal agressie- en geweldsincidenten in Nederlandse jeugdgevangenissen is de laatste jaren met tientallen procenten toegenomen. Dat blijkt uit cijfers over de afgelopen jaren, dat onderzoeksprogramma Argos heeft verkregen. Fysiek geweld tussen jeugdige gedetineerden nam in drie jaar tijd het sterkst toe.

Uit cijfers die gerapporteerd zijn tussen 2018 en 2020 blijkt dat het in 2018 in totaal 267 keer tot geweld tussen jongeren kwam in de drie locaties van de Rijks Justitiële Jeugdinrichtingen (RJJI) en de particuliere instellingen JJI Lelystad en JJI Teylingereind. In 2020 was dit in totaal 463 keer.

Lichte toename

In 2020 werd 144 keer fysiek geweld gebruikt tegen personeel. Dat is een lichte toename ten opzichte van 2018 toen het ging om 133 incidenten. Daar hoort de kanttekening bij dat het aantal mishandelingen van medewerkers in 2019 met ruim 153 nog hoger lag, maar de cijfers over 2020 van één locatie ontbreken.

Geweld tegen personeel

Uit cijfers over drie locaties van de RJJI blijkt dat psychisch en verbaal geweld tegen personeel flink toe is genomen. Van iets minder dan 260 incidenten in 2018 tot ruim 370 in 2020. Ook het aantal pogingen om geweld tegen personeel te gebruiken nam flink toe in de periode 2018-2020: van 80 naar 130 keer. In totaal werden er in de RJJI in 2018 een kleine 550 agressie- en geweldsincidenten geregistreerd en in 2020 ruim 910.

‘Behoorlijk ernstig’

Volgens Yntse Koenen, bestuurder van FNV Justitie en Veiligheid, zijn de cijfers in lijn met recent onderzoek dat de vakbond uitvoerde onder 1800 medewerkers van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), zowel voor jeugd als de volwassen populatie. Koenen: ‘73% geeft aan dat geweld toeneemt en 1 op de 3 zegt daar vrijwel wekelijks mee te maken te hebben. Dus het is toch wel behoorlijk ernstig.’

Veel achterstallig onderhoud

Koenen zegt dat de DJI “drastische maatregelen” moet nemen om de veiligheid van personeel te vergroten. De vakbond verwijt oud-minister Sander Dekker van Rechtsbescherming dat hij bij zijn vertrek geen inspanning heeft geleverd om de capaciteitsproblemen op de agenda van zijn opvolger Franc Weerwind te plaatsen. Koenen wil op korte termijn een gesprek met de hoofddirecteur van DJI en de nieuwe minister voor Rechtsbescherming, Weerwind, om afspraken te maken om de situatie op korte en lange termijn op te lossen.

‘Denk daarbij aan de inzet van specifiek opgeleid en meer personeel. In het regeerakkoord is 0 euro voor DJI gereserveerd (…) voor jeugdinrichtingen is nu enige verlichting, maar het moet structureel zijn. Er is zoveel achterstallig onderhoud bij DJI, er moet gewoon fors meer geld bij.’

Cijfers over 2021

De cijfers over 2021 die met het Wob-verzoek werden verstrekt waren niet volledig. Volgens het ministerie van Justitie en Veiligheid was sprake van een “lichte daling” van de geweldscijfers. Er zouden ruim 380 incidenten tussen jeugdige gevangenen zijn geregistreerd en ruim 120 tegen personeel. De cijfers van 2021 zijn alleen gerapporteerd tot augustus vorig jaar.

450 jongeren

De meeste jongeren in de justitiële jeugdinrichtingen (JJI’s) zijn tussen de 14 en 21 jaar. De Rijks Justitiële Jeugdinrichting bestond tot vorig jaar uit drie locaties en inmiddels uit vier. Verder zijn er twee particuliere jeugdinrichtingen. Dagelijks verblijven opgeteld ongeveer 450 jongeren in een van de jeugdinrichtingen.