Gaan ziekenhuizen helpen bij opsporing?

Als het aan demissionair minister Edith Schippers ligt, krijgen politie en justitie toegang tot biomedische databanken van ziekenhuizen. Daarin ligt dna-materiaal van zo’n 14 miljoen mensen opgeslagen. De minister wil dat dit straks gebruikt kan worden om te onderzoeken of het overeenkomt met dna-materiaal dat is gevonden na een misdrijf. 

Het dna-materiaal van patiënten is via allerlei medische onderzoeken in de databanken van ziekenhuizen terecht gekomen. Denk daarbij aan bloedprikken, urinemonsters, uitstrijkjes, etc.

Ernstige misdrijven

De minister wil dat dit materiaal ook zou kunnen worden gebruikt als onderdeel van een onderzoek naar strafbare feiten. Het dna mag volgens de concepttekst van de wet alleen worden gebruikt bij ernstige misdrijven: delicten waarvoor een verdachte acht jaar cel of meer zou kunnen krijgen, bijvoorbeeld bij moord of verkrachting. De gegevens mogen alleen uit de databanken van het ziekenhuis worden opgevraagd als de verdachte zelf niet traceerbaar is om zijn dna af te staan; omdat hij bijvoorbeeld gevlucht is, vermist wordt, of overleden is.

Zorgen

Schippers probeerde in 2011 al een soortgelijke wet door te voeren, maar dat veroorzaakte veel zorgen over de privacy. Het huidige voorstel is daarom met strengere voorwaarden omkleed. Zo moet de rechter-commissaris toestemming geven voor het opvragen van dna-materiaal bij de ziekenhuizen. Toch wordt er nu ook weer bezorgd gereageerd. Burgerrechtenorganisatie Privacybarometer bijvoorbeeld vindt dat verzameld lichaamsmateriaal nooit voor opsporing is bedoeld en daarvoor niet zou mogen worden gebruikt.

In het AD uit ook strafrechtadvocaat Sidney Smeets zijn zorgen. ‘Iedereen die onze rechtsstaat hoog in het vaandel heeft, zou deze wet moeten verwerpen. Er zitten wel waarborgen aan, maar als de politie zich niet aan waarborgen houdt, dan zegt de Hoge Raad : “Jammer, maar de verdachte is niet geschaad in zijn belangen”. Ook bij de rechter zie je normvervaging, die denkt soms ook: “In die zaak hebben we het toegestaan, dan kan het hier ook wel. Dat is een hellend vlak.”‘

Nog geen wetsvoorstel

Overigens is er nog geen sprake van een concreet wetsvoorstel. Het conceptvoorstel ligt ’ter consultatie’. Dat betekent dat belangenorganisaties en andere betrokkenen op- en aanmerkingen kunnen plaatsen, waardoor de inhoud van het voorstel mogelijk nog zal worden gewijzigd.