Het geheime dossier over de Nederlandse spionne “Mata Hari” staat online. De van oorsprong Friese Margaretha Zelle werd in Frankrijk tijdens de Eerste Wereldoorlog wegens spionage voor de Duitsers geëxecuteerd.

Bepaalde diensten

Mata Hari was een danseres, die in Amsterdam nog enige tijd aan de Leidsekade woonde. Daarna ging ze op avontuur in Europa en eindigde in Parijs. Ze verkeerde daar in het uitgaansleven van de hogere klassen. Ze werd een courtisane, een zeer dure dame die zich in ruil voor gezelschap en bepaalde diensten liet onderhouden door heren.

Hollande

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd ze op zeker moment ervan beschuldigd een Duitse spionne te zijn. Hoe dat precies heeft gezeten is altijd de vraag geweest. De Franse schrijver Jean-Pierre Tubergue heeft jaren geleden als enige inzage gehad in het dossier, maar sprak er nauwelijks over. Wel suggereerde hij dat Mata Hari een ‘informant’ was geweest.

Journaliste Hanneke Boonstra ontdekte dat de Franse president François Hollande Zelle’s dossier vorige maand openbaar maakte samen met duizenden andere juridische dossiers, onder meer van de terdoodveroordeelden in de Eerste Wereldoorlog. Alle documenten staan nu op de website Mémoire des Hommes van het Franse ministerie van Defensie.

Opgeheven hoofd

Uit de documenten die nu openbaar zijn zou blijken dat het proces van het militaire tribunaal tegen Zelle inhoudelijk weinig voorstelde. Een beroep werd botweg afgewezen.

Zelle deelde het bed met vele officieren en diplomaten in de beau monde. Een deel van de mythes rond haar persoon, in die dagen een romantisch sekssymbool, zullen verdwijnen. De 1.295 pagina’s zullen wel voer zijn voor verdere studie of misschien verfilming van haar lot.

Langzaamaan vergleed bij haar gedurende haar maanden in de cel de hoop om via haar talrijke hoge relaties nog aan de dood te kunnen ontsnappen. Op 15 oktober 1917, werd Zelle om 05.45 naar de schietbaan van Vincennes gebracht. Het vierde regiment van de Zouaven voerde de fusillade uit. Ze hield haar hoofd rechtop en haar ogen gericht op de mannen met de geweren. Ze was 41 jaar oud.