Drie colliers en twee broches met kettingen eraan zijn afgelopen weekend op de TEFAF-beurs in Maastricht ontvreemd. Het is de derde diefstal in vier jaar. Zit het met de beveiliging van de TEFAF eigenlijk wel snor? Vandaag in nieuwskrant Spits een verhaal over de roof:

‘Glimmende diamanten, eeuwenoud Chinees porselein en schilderijen uit de Gouden Eeuw. De Tefaf lijkt op een museum, maar alles is te koop. Als je maar een flinke portemonnee hebt. De kunsthandelaren op de Tefaf zeggen allemaal dat dit voor hun de belangrijkste beurs van het jaar.

Dat is historisch zo gegroeid, zeggen ze.

,,Op een gegeven moment nam iedereen zijn belangrijkste werk mee naar Maastricht”, zegt Bart Peers van het Kortrijkse Epoque Fine Jewels. En dat geldt niet alleen voor de juweliers. Ook galeries uit New York nemen hun mooiste Picasso’s en Edward Munchs mee naar het MECC congrescentrum. Bij elkaar zijn alle kunstwerken een paar miljard euro waard.

Die overdaad aan kunst oefent niet alleen een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op welgestelde liefhebbers. Ook het dievengilde weet de beurs sinds jaar en dag te vinden. Afgelopen zondag was het weer raak, voor de derde keer in vier jaar verdwenen kostbare juwelen. Dit keer van Gianluca Buccellati, een 82-jarige edelsmit uit Milaan die nog altijd vijf dagen per week tien uur werkt.

Hij mist sinds zondagmiddag drie colliers en twee broches met kettingen, vol met diamanten. De precieze waarde is niet bekendgemaakt, maar loopt ongetwijfeld in de tonnen. Hoe dat gebeurde, wil niemand hardop zeggen. De juwelier, zijn collega’s op de beurs en de politie doen er het zwijgen toe. ,,Ach, ik ben al zo vaak bestolen”, zegt Buccellati, ,,als je daar niet tegen kan moet je niet in dit vak.”

Het was druk, die middag, geeft de oude juwelenmaker toe, die samen met twee vrouwen van middelbare leeftijd de stand bemant. En in de wandelgangen en bij experts klinken dezelfde geluiden: was de stand wel goed genoeg beveiligd?

Bij de overburen van Graff, de edelstenen flonkeren je van verre toe, staat een particuliere beveiliger die het publiek bij de vitrines nauwlettend in de gaten. Dat is zeker op drukke momenten belangrijk. Juwelendieven gaan vaak op dezelfde manier te werk.

Ze opereren in groepen, met een potentiele koper die het personeel bezighoudt, en anderen die in de drukte stennis gaan schoppen, om zo de aandacht op zich te vestigen. ,,Als je dan kunstwerken laat slingeren, dan weet je dat het mis kan gaan”, zegt Peers.

Wie geen eigen beveiligers heeft, zoals Buccellati, loopt dan ook een groot risico tijdens drukke momenten. Zeker als alle medewerkers bezig zijn, of zelfs in een achterkamertje discreet onderhandelen over een korting.

Interesse tonen, consternatie veroorzaken en ontvluchten. Het is een oude truc. Zo gebeurde het ook in 2008 op de Tefaf bij de Britse juwelier Hancock’s. In de commotie die ontstond verdwenen een diamanten halsketting ter waarde van 1,2 miljoen euro. Vier daders uit Colombia en Mexico werden gepakt, maar alleen de twee vrouwen die het personeel afleidden zijn veroordeeld, tot vijftien maanden cel. De hoofdverdachten werden vrijgesproken vanwege gebrek aan bewijs.

,,Dit soort diefstallen zijn voor ons de reden om extra bewaking rond de stand te zetten”, zegt Edouard van der Geest, een Nederlander die in New York voor Graff werkt. Hij baalt ervan dat er weer een geruchtmakende diefstal is. ,,Dat is niet goed voor de Tefaf, en niet voor de handelaren.” Maar je kan het de organisatie niet aanrekenen, zegt hij. ,,Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen stand.”

Dat zegt ook een woordvoerder van de politie in Maastricht, die de zaak in onderzoek heeft. ,,Vergelijk het met een stad. De gemeente kan camera’s ophangen, maar iedere winkel moet zelf maatregelen nemen tegen diefstal.” Op de Tefaf lopen veel beveiligers van Securitas rond, die namens de organisatie het bezoek nauwlettend in de gaten houden, maar vooral handelaren met kleine kunstwerken hebben eigen beveiligers in dienst.

Direct na de ontdekking zondagmiddag gingen de uitgangen dicht, en werd iedereen gefouilleerd. Toch wisten de dieven te ontkomen met de sieraden. Dat wil niet zeggen dat de beveiliging gefaald heeft, zegt Ton Cremers, die is gespecialiseerd in het beveiligen van kunstwerken. ,,Het is een teken aan de wand dat alleen kleine juwelen nog verdwijnen. Een schilderij stelen lukt er echt niet.”

Buccellati laat zijn humeur er niet onder lijden.

,,In ieder geval hebben de dieven goede smaak”, peinst hij met een flauwe glimlach. Dat is maar de vraag, zegt Cremers. ,,De meeste gestolen kunstwerken met juwelen worden uit elkaar gesloopt, waarna de diamanten los worden verkocht. Dan blijft nog maar een fractie van de waarde over.” Dat is ook de reden dat maar twee procent van de gestolen juwelen ooit wordt teruggevonden. ,,Er kleeft door Hollywoodfilms aan juwelendieven een imago van verfijnde, slimme criminelen met veel kennis van kunst. Maar meestal is het tegendeel waar. Het zijn ordinaire dieven die alles jatten wat geld oplevert.”

(Door Jan-Willem Navis in Spits)