De Hoge Raad heeft op 22 december 2015 geoordeeld dat aangehouden verdachten vanaf 1 maart 2016 recht hebben op bijstand van een advocaat tijdens een strafrechtelijk verhoor. Dit geldt vanaf dat moment ook voor militairen op missie die worden verhoord door de Koninklijke Marechaussee.

Door Sébas Diekstra en Robert van der Laan

Nederlandse militairen op missie vervullen vaak complexe taken onder zware omstandigheden. Tijdens een dergelijke inzet in het buitenland kan de militair betrokken raken bij een incident waardoor er een strafrechtelijk onderzoek tegen hem wordt gestart.

Operatiegebied

De specifieke omstandigheden in een operatiegebied maken het in het algemeen zeer lastig om een militair die als verdachte van een strafbaar feit wordt aangemerkt fysiek met een advocaat in contact te brengen. De missies vinden vaak plaats in lastig te bereiken gebieden en soms zelfs op geheime locaties.

Lastig

Tijdens die buitenlandse missies wordt de militair op dit moment enkel in de gelegenheid gesteld kort telefonisch contact te hebben met een advocaat in Nederland. In dat zogenoemde consultatiegesprek moet de zaak besproken worden en de militair geadviseerd worden. Dit laatste blijkt in de praktijk lastig. Het is daarbij ook nog altijd niet duidelijk wie die telefoongesprekken kunnen meeluisteren.

Regeling

Als gevolg van de uitspraak van de Hoge Raad zal er een gedegen regeling moeten komen om een militaire verdachte van bijstand van een advocaat in missiegebied te voorzien. Hoe Defensie dit samen met het Openbaar Ministerie en de Marechaussee zal gaan regelen is nog niet bekend. Dat zij dit moeten gaan regelen is wel duidelijk.

Oneervol ontslag

Militairen op missie moeten zich bewust zijn van de gevolgen die het afstand doen van het recht op bijstand tijdens verhoor kan hebben. Het is voorzienbaar dat men de militair in kwestie zal proberen te overtuigen om geen beroep op dit recht te doen. Het recht op verhoorbijstand is er echter niet voor niets. In veel gevallen gaat het niet enkel om de dreiging van strafrechtelijke vervolging, maar ook om een reële dreiging van oneervol ontslag bij de krijgsmacht.

Wij zullen de ontwikkelingen op de voet blijven volgen.

Sébas Diekstra en Robert van der Laan zijn strafpleiters bij Diekstra Van der Laan Advocaten