Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) liet vorige maand weten dat er in 2015 waarschijnlijk 20 tot 25 misdrijven met dodelijke afloop zijn gemist, doordat lichamen na een eerste lijkschouw niet verder zijn onderzocht.

Door Sébas Diekstra

Het NFI concludeert dat bij twijfelgevallen minder vaak voor sectie wordt gekozen dan vroeger. Een heel zorgelijk bericht. Daarnaast worden er ook nog regelmatig geen sporen veiliggesteld op de plek waar iemand dood is aangetroffen.

Het komt vaak voor dat nabestaanden blijven zitten met vragen na de plotselinge dood van een dierbare. Het kan het rouw- en verwerkingsproces ernstig belemmeren, als niet vaststaat of iemand door een natuurlijke oorzaak, zelfdoding of een ongeval om het leven is gekomen of misschien zelfs door een misdrijf. Twijfel hierover kan grote gevolgen hebben voor het welzijn van de achterblijvers.

Eigen onderzoek

Het OM werkt in principe niet mee als nabestaanden met grote vragen over de dood van een dierbare zelf onderzoek willen verrichten of externe deskundigen inschakelen. Ook weigert het OM nabestaanden regelmatig een kopie van het dossier als zij dit willen gebruiken voor eigen onderzoek. Dat gebeurt op basis van regelgeving die onder andere ziet op de privacy.

Van het OM zou je verwachten dat het achterhalen van de toedracht van overlijden van het grootste belang is, maar in de praktijk blijkt dit veel te vaak niet het geval. Als voor het OM niet ondubbelzinnig blijkt dat sprake is van een misdrijf, dan is de motivatie om alles op alles te zetten om de zaak grondig te onderzoeken er meestal ook niet.

Een schrijnend voorbeeld is de zaak van Youri Bicker (26), die in 2011 dood werd gevonden in de rivier de Mark. Zijn ouders krijgen geen kopie van het onderzoeksdossier voor eigen onderzoek, liet het OM afgelopen oktober weten. De toedracht van zijn overlijden is nog altijd onopgehelderd.

Motie Tweede Kamer

De hele kwestie is inmiddels ook onderwerp van politieke discussie. De Tweede Kamer vroeg deze maand in een motie de mogelijkheden uit te breiden voor het verstrekken van het onderzoeksdossier voor eigen onderzoek. Helaas wijst weinig erop dat justitieminister Ard van der Steur gehoor gaat geven aan de motie. Een aantal Kamerleden heeft toegezegd bovenop de kwestie te blijven zitten.

Journalisten helpen

De weinig coöperatieve houding van het OM zorgt ervoor dat nabestaanden andere wegen zoeken om antwoorden te krijgen. Daarbij worden zij niet zelden door de media geholpen. Veel journalisten lijken zich het lot van de in het duister tastende nabestaanden aan te trekken en helpen hen daar waar zij kunnen.

Houding OM pijnlijk

Vanaf 8 januari 2017 komt SBS6 met het programma ‘Moord of Zelfmoord?’. Daarin wordt pijnlijk duidelijk dat de weigerachtige houding van het OM het leed van nabestaanden verergert. Dit terwijl het OM met een relatief geringe inspanning nabestaanden in een groot aantal zaken antwoorden kan geven, waardoor zij niet langer in onzekerheid zitten en zich eindelijk echt kunnen richten op de rouw.

Mr. Sébas Diekstra is strafrechtadvocaat bij Diekstra Van der Laan Advocaten