De Nationale Ombudsman wil dat het Openbaar Ministerie, wanneer het strafzaken zelf afhandelt, meer rekening houdt met de belangen van het slachtoffer. Door corona worden meer strafzaken door het OM zelf afgehandeld en niet voor de rechter gebracht. De toegang tot recht staat daarmee voor slachtoffers onder druk. Dat schrijft de Nationale Ombudsman, Reinier van Zutphen, in een brief aan demissionair ministers Grapperhaus en Dekker van justitie en veiligheid.

Rechtbank ontlasten

Het OM kan voor veel voorkomende strafzaken (zoals bedreigingen met een mes of stalking) zelf een straf opleggen met het geven van een zogenoemde strafbeschikking. Dat kan bijvoorbeeld een geldboete, een taakstraf of een schadevergoeding zijn. Dit gebeurt om de rechtbank te ontlasten, maar slachtoffers worden hierbij onvoldoende betrokken, zo waarschuwt de ombudsman. Zo zijn slachtoffers slechter af dan wanneer een zaak wel voor de rechter komt en zij gebruik kunnen maken van hun spreekrecht.

Meer recht aan slachtoffers

Door corona is het aantal strafzaken dat wacht op een behandeling bij de rechter fors toegenomen. Het OM wil daarom meer strafzaken zelf gaan afhandelen, zonder tussenkomst van de rechter. Onlangs schreven de ministers aan de Tweede Kamer dat zij geen aanleiding zien om te onderzoeken hoe meer recht kan worden gedaan aan slachtoffers in deze zaken. De ombudsman schrijft in zijn brief dat hij wel degelijk een reden ziet om regelgeving en praktijk op dit punt tegen het licht te houden.

Herstel

Bij strafzaken die voor de rechter komen is wél ruimte voor het slachtoffer, schrijft ombudsman Van Zutphen. ‘Dat kan bijdragen aan het herstel van emotionele schade. Ook krijgt het slachtoffer zo de gelegenheid om zaken toe te lichten, zoals een verzoek om schadevergoeding. De laatste jaren is de positie van slachtoffers, in zaken die voor de rechter komen, in de wetgeving versterkt. Maar bij de strafbeschikking blijft dat achter. De focus rondom de strafbeschikking ligt vooral op een efficiënte afhandeling en niet op de belangen van slachtoffers. Dat is niet behoorlijk.’

Zorgen

Slachtofferhulp Nederland en slachtofferadvocaten spraken eerder ook hun zorgen uit tegen de ombudsman. Zij constateren dat het OM, mede als gevolg van de coronacrisis, steeds meer en ook zwaardere zaken zelf afhandelt. Dan is het dus des te meer van belang dat het OM aandacht heeft voor slachtoffers, zegt de Nationale Ombudsman.