Een voormalige rechterhand van Joaquín “El Chapo” Guzman is afgelopen vrijdag in de Verenigde Staten tot levenslang veroordeeld voor drugshandel, door een rechtbank in Alexandria, Virginia. Het gaat om Dámaso López Nuñez, ook gekend als El Licenciado. Niets is wat het lijkt: achter deze straf zit wel een addertje onder het gras.

Door Wim van de Pol

Toen López in 2001 voor het Mexicaanse gevangeniswezen werkte hielp hij El Chapo te ontsnappen uit de gevangenis. Niet lang daarna stortte hij zich volledig in de illegaliteit.

Afgelopen juli werd hij uitgeleverd en verklaarde hij zich schuldig aan drugshandel en andere feiten. Naast de levenslange straf is er ook nog een borgsom van 25 miljoen dollar opgelegd voor het geval López die straf zou weten te verkorten. Nadat hij zijn straf had horen uitspreken vroeg El Licenciado vergiffenis voor zijn daden. Overigens was de straf het resultaat van een plea bargain waarover zijn advocaten hebben onderhandeld.

Geen moord

Het ligt in de verwachting dat López denkt nog op één of andere manier een reductie van de straf te krijgen, waarschijnlijk door een optreden als kroongetuige. In dat verband is het belangrijk dat hij geen schuld heeft bekend voor moord, of samenzwering tot het plegen van moorden. Hij zou één van de nog geheime kroongetuigen tegen El Chapo kunnen zijn in het proces dat nu tegen El Chapo aan de gang in is in New York.

In dat proces zijn twee namen van vooraanstaande drugshandelaren die kroongetuige zijn al bekend: de Mexicanen Jesús “El Rey” Zambada en Miguel Ángel “El Gordo” Martínez, voorheen van het Sinaloa-kartel. Ook is er Vicente Zambada-Niebla, de zoon van de huidige en voorvluchtige leider van dat kartel, de opvolger van El Chapo: “El Mayo”.

Verder legde (onder anderen) Juan Carlos “Chupeta” Ramírez verklaringen af. Ramírez was een topfiguur van het (voormalige) Norte del Valle-kartel dat veel cocaïne heeft geleverd aan het Sinaloa-kartel van Guzman. Hij werd aangehouden in Brazilië in 2008 en daarna uitgeleverd naar de Verenigde Staten.

Minder dan vier maanden

Chupeta vertelt het (later in de serie Narcos beroemd geworden) verhaal dat El Chapo hem in 1990 beloofde vier ton cocaïne binnen een week van Mexico naar Los Angeles te brengen. De handel werd door vliegtuigen van Chupeta naar Mexico gevlogen en het netwerk van El Chapo slaagde erin die in minder dan een week over de grens van de VS naar Los Angeles te brengen.

‘Dat had ik niet verwacht’, zei Chupeta, tegen de Amerikanen.

El Chapo liet weinig in beslag nemen, hij had zeer hoge corrupte contacten bij de autoriteiten, de piloten kwamen zelden vast te zitten als ze toch gepakt werden, al met al ‘gaf hij me veiligheid’, aldus Chupeta. Hij betaalde El Chapo dan ook een hogere commissie.

De rest is geschiedenis: gaandeweg regelde het Sinaloa-kartel zelf de transporten vanuit Colombia naar Mexico, om grotere winsten te behalen. Intussen ruimde de Drug Enforcement Administration (DEA) het Norte del Valle-kartel van Chupeta Ramírez op.

Zie ook:

Kroongetuige over de donkere kant van de war on drugs

Business as usual tijdens proces van El Chapo (VIDEO)