Maandag start bij de rechtbank Leeuwarden de rechtszaak tegen veertien verdachten in een omvangrijk onderzoek naar grootschalige wapenhandel. Voor de zaak zijn zestien zittingsdagen uitgetrokken. De criminele organisatie uit Noord-Nederland leverde wapens, munitie en explosieven aan een drugssyndicaat in Antwerpen. Ook drie verdachten uit het voormalige Joegoslavië staan terecht.

(Beeld: Openbaar Ministerie)

Het criminele samenwerkingsverband dat de veertien verdachten vormden richtte zich volgens het Openbaar Ministerie op (internationale) handel in vuurwapens, munitie en explosieven, incassofraude, oplichting en verduistering, mensenhandel en geweldsdelicten. De organisatie verkocht wapens en explosieven aan onder meer een groepering in België die op grote schaal handelde in drugs.

In februari 2020 werden bij zeventien politie-invallen in Noord-Nederland tien verdachten opgepakt in een lopend rechercheonderzoek. Daarbij werden o.a. wapens en explosieven gevonden. In Drachten werd een 43-jarige man uit Marum bij zijn arrestatie neergeschoten door de politie.

Kroatië

De privéwoning van een van de hoofdverdachten en een kringloopwinkel in Oosterwolde werden als uitvalsbasis gebruikt. ‘Core-business’ was de (internationale) handel in vuurwapens, munitie, explosieven en handgranaten, dat werd geïmporteerd uit onder andere Kroatië. Volgens de recherche deed de structuur en de omgang van de deelnemers onderling sterk denken aan 1% MC’s. De leden spraken elkaar aan met ‘broeder’.

Kringloopwinkel

De hoofdverdachte – de 35-jarige Hendrik van der H. uit Oosterwolde – gaf alle opdrachten en dwong respect af met geweld tegen de leden, die samenkwamen in de met camera’s behangen woonboerderij van de Friese hoofdverdachte. Uit politieobservaties bleek dat de leden van de criminele organisatie hier dagelijks bijeenkwamen, vanaf november 2019 werd de kringloopwinkel de nieuwe uitvalsbasis van de groepering. Van der H. werd op 27 februari 2020 samen met de 37-jarige Jan B. uit Hoogeveen aangehouden in de kringloopwinkel in Oosterwolde.

De zaak startte september 2018 na informatie aan het Team Criminele inlichtingen (TCI) dat de Friese hoofdverdachte vuurwapens uit Tsjechië liet komen en die verhandelde. De TCI kreeg ook informatie dat een Groningse medeverdachte handelde in vuurwapens die hijzelf uit zijn geboorteland – het voormalige Joegoslavië –  haalde. (tekst loopt door na de advertenties).

‘Kindersurprises’

In getapte gesprekken gebruikten de verdachten versluierd taalgebruik, zoals ‘stukje ijzer’ (wapen), ‘snelle’ (automatisch vuurwapen), ‘kleine’ of ‘hand’ (handvuurwapen), ‘AK’ (Kalasjnikov), ‘eieren’, ‘appels’, ‘peren’ of ‘kindersurprises’ (handgranaten), ‘buis’/‘rioolbuis’ (raketwerper), ‘de was doen’ (iets verbergen/verstoppen) en ‘vieze was doen’ (verboden/strafbare goederen).

Wapendeskundige bij Defensie

De veertien Ultegra-verdachten komen uit Oosterwolde, Hoogeveen, Marum, Leeuwarden, Stadskanaal, Roosendaal en Groningen. Drie medeverdachten komen uit Slovenië, Kroatië en Servië. Een van de verdachten was wapendeskundige bij Defensie, en had ervaring met het fabriceren en aanpassen van wapens, explosieven en ontstekers.

Hendrik van der H. uit Oosterwolde wordt door justitie gezien als spil in de vuurwapenhandel. Samen met de Sloveense verdachte vormde hij de kern van het criminele samenwerkingsverband. De hoofdverdachte uit Oosterwolde omringde zich met personen die aan de zelfkant van de maatschappij leefden. In ruil voor hun diensten bood hij hen houvast in de vorm van eten en onderdak. Nieuwkomers werd in enkele gevallen grote verdiensten in het vooruitzicht gesteld, maar waren vervolgens niet vrij om de organisatie te verlaten.

Wapen-‘stash’

Bedrijven die op naam stonden van de verdachten werden gebruikt voor incassofraude, oplichting en verduistering. Voertuigen, telefoons en tankpassen werden op naam gezet van deze bedrijven. Na enkele maanden onderzoek kreeg de recherche zicht op een wapen-‘stash’ in een loods op een bedrijventerrein in Groningen. Bij doorzoeking werden daar een grendelgeweer van het merk Steyr, een grote hoeveelheid munitie van diverse kalibers, een stroomstootwapen, een magazijn voor een vuurwapen, transportkokers voor handgranaten en een blok springstof gevonden.

Belgische onderzoeken

Door het onderzoeken van autoritten naar België door de Ultegra-verdachten, is zicht gekomen op de handel in wapens, munitie en explosieven met een criminele organisatie in België. Deze organisatie hield zich vooral in de regio Antwerpen bezig met grootschalige cocaïnehandel, waarbij het gebruik van geweld en vuurwapens niet werd geschuwd. De Belgische organisatie heeft gevels van woning beschoten en handgranaten gebruikt.

Bij doorzoekingen in België zijn wapens, ontstekers en ander wapentuig aangetroffen met daarop dna van meerdere Ultegra-verdachten. Op de telefoon van de hoofdverdachte stonden foto’s van vijf handgranaten, die werden aangetroffen in België tijdens doorzoekingen; de serienummers kwamen overeen.

Pseudokopen

Op 20 januari 2020 en op 27 februari 2020 zijn er twee pseudokopen gedaan door politiemedewerkers bij de Ultegra-verdachten. Bij de eerste pseudokoop is een semiautomatisch scherpschuttersgeweer gekocht. Bij de tweede aankoop werden twee automatische vuurwapens en een raketwerper gekocht. De onderhandelingen erover werden gevoerd door de hoofdverdachte via Telegram. De raketwerper werd niet geleverd, de automatische wapens wel.

Doorzoekingen

Na de aanhoudingen van de hoofdverdachten op 27 februari 2020 zijn doorzoekingen verricht waarbij vuurwapens, munitie en explosieven zijn gevonden. Bij de hoofdverdachte werden meerdere wapens gevonden; onder de overkapping bij de woning in Oosterwolde lag bijvoorbeeld een doorgeladen Zastava M57-handvuurwapen, gereed voor gebruik. Bij een verdachte uit Marum werd in zijn slaapkamer een CZ99-handvuurwapen gevonden met een vol magazijn met 9mm-patronen. In een loods in Groningen werd een Steyr M1888/05 aangetroffen, honderden patronen in diverse kalibers, een stroomstootwapen en een explosief.

Bij een verdachte werd in zijn woning in Leeuwarden een omgebouwd gaspistool gevonden waarmee patronen volautomatisch konden worden afgevuurd, diverse soorten munitie, slagpijpjes voor explosieven, zogeheten airsoftwapens en nabootsingsvuurwapens, een boksbeugel en een vlindermes.

Tijdens de doorzoeking op 27 en 28 februari werd in de kringloopwinkel in Oosterwolde in een kluis een revolver aangetroffen en boven plafondplaten een zakje met veertig patronen van het kaliber dat is geschikt voor Kalasjnikovs.

Poseren met wapens

De criminele groepering liet met geweld gezag gelden binnen en buiten het criminele milieu. Zo werd vanwege een conflict over drugs een handgranaat gehangen aan de deur van een tegenstander. De recherche heeft foto’s en video’s gevonden waarop verdachten poseren met vuurwapens.