Hoe nu verder, sprak voorzitter Frits Lauwaars donderdag na de nieuwe openbaringen van kroongetuige Peter la S. En na de aankondiging van diens advocaat dat deze misschien zijn toga in de ring zal gooien. Dat levert nog meer vertraging op. Belangrijker is: hoe komen we uit de Catch 22? Lauwaars verzuchtte dit tegen niemand in het bijzonder, en misschien vooral tegen zichzelf. Staat Passage pat?

We leggen het nog één keer uit: La S. zegt dat hij om zich te kunnen verdedigen als verdachte, ook moet kunnen vertellen over ‘onrechtmatigheden’ die functionarissen van het Team Getuigenbescherming (TGB) hem hebben aangedaan. En dat mag niet van de TGB-officier. Want getuigenbescherming is een soort staatsgeheim.

Moet het dan in een gesloten zitting? Nee, heeft geen zin, zei officier van justitie Betty Wind. Want ook achter gesloten deuren mag La S. niet spreken over getuigenbescherming.

En toen begon het loven en bieden.

Betty Wind zei dat als La S. dan echt bepaalde dingen moest zeggen, ‘het nooit zo kan zijn dat hij achteraf daarop afgerekend wordt. Als het in de ogen van de redelijk handelend raadsman nodig is mag hij vrijuit spreken over sommige geheimen.’ Want, zo vindt Wind, geheimhouding mag nooit gaan boven verdedigingsbelang.

Dat vond Lauwaars nou een mooie tegemoetkoming van het OM. Vindt u niet meneer La S.? Van mevrouw Wind? Dus er komt geen sanctie. En het is ook niet afhankelijk van hoe groot het geheim is dat meneer La S. verklapt? Ziet u, meneer La S.? En zelfs niet dat u stiekem opnames heeft gemaakt van gesprekken met TGB-mensen? Ook niet erg.

Lauwaars wilde ook nog wel benadrukken dat weliswaar de rechtbank niet gebonden is om aan de eis van acht jaar tegemoet te komen, maar dat de rechtbank toch best wel eens in de buurt van de acht jaar straf zou kunnen uitkomen. Dat kon hij best zeggen, als voorzitter, zonder uit de raadkamer te klappen.

En u bent toch een redelijk raadsman, meneer Van Schaik, u kunt toch ook toetsen wat redelijk is om te vertellen, vond Lauwaars.

Tsja, wat is redelijk?

‘Ammehoela’, hoorde je Jan Peter van Schaik denken. Ik ga toch niet als eenvoudige boerenadvocaat de geheimen van het TGB toetsen aan het belang van mijn cliënt? Ik ben er alleen voor het belang van mijn cliënt, dat is mijn enige verantwoordelijkheid.

Loven en bieden, heb ik niks aan, vindt La S.

‘Belachelijk’, zei hij over de opmerkingen van Betty Wind. ‘Het gaat niet alleen om sancties, maar ook hoe ze uiteindelijk je programma uitvoeren. Kijk, als ik in een gat in de grond in de Sahel terechtkom, is toch mijn toekomst weg.’ Het enige voordeel van die plaats leek La S. dat ‘die jongens hier’ hem daar wel niet zouden gaan opzoeken om hem dood te laten schieten. 

La S. wil de garantie dat hij alles mag vertellen, van de TGB-officier, zwart op wit. Dan pas doet hij weer mee.

Bijkomend probleempje: La S. en zijn advocaat zeggen dat als hij alles vertelt dit zou kunnen leiden tot niet ontvankelijkheid van alle verdachten. Proces ontploft, iedereen gaat lopen, La S. in de getuigenbescherming.

Donderdag gaat het verder. De verzoeken tot opheffing hechtenis en niet ontvankelijkheid heeft advocaat Van Schaik aangehouden. 

Er komt koortsachtig overleg volgende week. Binnen het ondeelbare Openbaar Minsterie en waarschijnlijk tussen de civiele advocaat van La S. en de officier van justitie van het TGB.  

Lees ook:

Het ‘duivelse dilemma’ van La S.