De plannen die staatssecretaris Fred Teeven heeft om slachtoffers in het strafproces meer rechten te geven raken de fundamenten van de rechtssysteem. Dat zeggen (oud)rechters dit weekend in de papieren Parool. Slachtoffers krijgen bijvoorbeeld meer toegang tot het strafdossier dan nu het geval is. Verder wil Teeven dat aan slachtoffers wordt toestaan zich uit te spreken over het bewijs, de schuld van de verdachte en de straf die zij passend vinden.

Reclasseringsrapport

Nu kunnen slachtoffers of nabestaanden van misdrijven alleen nog hun verhaal kunnen doen in de rechtszaal. Om het adviesrecht zinvol te kunnen uitoefenen, moeten de slachtoffers ook zicht krijgen op de persoonlijke omstandigheden van de verdachte. En daardoor krijgen slachtoffers ook reclasseringsrapporten en bevindingen van psychiaters uit het strafdossier te zien.

Fundamenten

'Als je die informatie ter kennis brengt van het slachtoffer,' zegt de Amsterdamse oud-rechter Frans Bauduin in Het Parool, 'zul je geheimhouding moeten eisen. Ziet u gebeuren dat mensen zich daaraan houden? Stel je voor dat zo'n slachtoffer alles op internet zet, dat is het einde van de privacy van de verdachte. Dat raakt de fundamenten van ons rechtssysteem.'

Afwegingen

Een woordvoerder van Teeven zegt dat 'het belang van een ruimere verstrekking van informatie aan het slachtoffer zwaarder zal wegen', maar het mag niet alles inzien; het blijft een 'zorgvuldige afweging van belangen'. De rechterlijke macht is tegen de plannen. De Raad voor de Rechtspraak verwacht dat slachtoffers vooral gefrustreerd zullen raken, doordat ze zelden of nooit hun zin zullen krijgen. 'De rechter heeft bij de strafoplegging met meer factoren rekening te houden dan de wens van het slachtoffer.'

Levenslang

Bauduin: 'Het slachtoffer komt terecht in een complex juridisch systeem, het is de vraag of hij dat kan overzien. Je moet oppassen dat je niet persoonlijke opvattingen en gevoelens in het geding brengt, of strafsuggesties die ver uitgaan boven het wettelijk maximum. Slachtoffers zeggen nu al vaak 'Wij hebben levenslang', zij vinden elke straf niet passend.'

Meineed

Als de voorstellen worden aangenomen kunnen slachtoffers die gebruikmaken van hun adviesrecht ook ter zitting aan een verhoor worden onderworpen door de verdediging. Volgens de Raad voor de Rechtspraak kan dit slachtoffers pijn doen en er bestaat ook het risico dat ze geneigd zullen zijn uit woede of verdriet meineed te plegen.