In de Amerikaanse staat Kansas zat een jonge man 23 jaar van een levenslange straf uit voor moord. Hij had het niet gedaan. Wat ging er mis? En: hoe vaak ging zoiets mis in andere zaken?
Op 15 april 1994 werden op klaarlichte dag twee mannen doodgeschoten. De toen 17-jarige Lamonte McIntyre werd veroordeeld. De New York Times zet alle fouten die in de zaak zijn gemaakt op een rijtje.
PROTOKOL VAN RECHERCHEUR
Normaal: Werken met een open kijk op de zaak. Rechercheurs houden afstand van bronnen. Ze mogen geen persoonlijke relaties hebben met getuigen of verdachten.
Wat gebeurde: De voornaamste rechercheur Roger Golubski had misschien wraakgevoelens. Er speelde een beschuldiging van de moeder van de verdachte tegen de rechercheur die avances maakte en haar onder meer zou hebben gedwongen tot orale seks. Hij zou haar hebben gedreigd te arresteren als ze hem zijn zin niet gaf. Golubski had een seksuele relatie met een belangrijke getuige. Hij ondervroeg haar niet over de zaak. Acht vrouwen, sommigen waren getuige in de zaak, anderen informant, beschuldigden de rechercheur van het maken van seksuele avances.
FOTOCONFRONTATIE
Normaal: Geen familieleden in de line-up. De foto’s moeten voldoen aan de beschrijving door getuigen maar mogen niet teveel identiek zijn, zoadat valse identificatie mogelijk is.
Wat gebeurde: Er waren foto’s van een neef en een broer van Lamonte McIntyre. Een getuige zei dat de ex van haar nicht de dader was. Hij zat niet bij de foto’s.
Normaal: Er is niet zoiets als: teveel bewijs. Alles wat een relatie zou kunnen hebben met het misdrijf wordt verzameld. Vinden van het moordwapen is topprioriteit.
Wat gebeurde: De politie liet bewijs liggen. Hulzen werden verzameld maar niet bekeken op vingerafdrukken. Er werd glas en bloed verzameld, maar dat werd niet vergeleken met kleren of schoenen van verdachte Lamonte McIntyre. Zijn huis is niet doorzocht. Er is nooit een wapen gevonden.
RECHTERS
Normaal: Rechters moet zelfs maar de schijn van partijdigheid of betrokkenheid vermijden.
Wat gebeurde: Wat gebeurde: de openbaar aanklager en de rechter hadden een liefdesrelatie gehad. Dat hielden ze geheim.
GETUIGEN
Normaal: Getuigen mogen niet worden beïnvloed, laat staan gedwongen.
Wat gebeurde: Een getuige zei zich vergist te hebben in de identificatie van Lamonte. Ze zegt nu te zijn bedreigd met gevangenisstraf door de aanklager als ze niet tegen hem getuigde.
VERDEDIGING
Normaal: Publieke (pro deo) advocaten in de Verenigde Staten komen altijd op voor het belang van hun client. Ze moeten ‘effectief’ opereren.
Wat gebeurde: Twee van de advocaten die Lamonte bijstonden werden later geschorst. Een advocaat verhoorde de cruciale getuige niet. Een andere advocaat zocht Lamonte nooit op in de gevangenis en riep geen enkele getuige op.
EPILOOG
Acht jaar geleden kreeg Lamonte McIntyre een goede advocaat. Vorige maand kwam hij op vrije voeten.
In 32 Amerikaanse staten heeft een ex-verdachte recht op schadevergoeding voor onterecht in hechtenis doorgebrachte dagen. In Kansas is dat niet het geval.
De echte moordenaar is ongestraft. Het is mogelijk een man die al is veroordeeld voor een andere moord.
De rechter in de zaak is nog actief. De aanklager is gepromoveerd tot assistent-hoofdofficier.
Zie ook: