BAM! Daar zit je dan in voorlopige hechtenis in het huis van bewaring. Eerst kreeg je van de rechter-commissaris 14 dagen “inbewaringstelling” kado. En hierna van de raadkamer nog eens 90 dagen “gevangenhouding” erbij als bonus. 

Door Jillis Roelse

Veel gedetineerden en hun familieleden worden tamelijk moedeloos van deze machine van de voorlopige hechtenis. Kun je hiertegen ook wat doen? Ja, dat kan absoluut! Op verzoek geef ik hierbij vijf praktijk tips om met succes de voorlopige hechtenis aan te vechten.

Tip 1: Ga aan de slag

Vlak na de arrestatie, in die eerste dagen van het onderzoek, gebeurt er erg veel. De politie is nog volop bezig en vanwege dat ‘belang van het onderzoek’ zit je in voorlopige hechtenis. Het is dan belangrijk, om niet gewoon af te wachten. Je bent namelijk geen konijn dat in de koplampen van een auto zit te kijken en niks doet. Bepaal daarom met je advocaat zo snel mogelijk je procespositie. Ben je een bekennende of een ontkennende verdachte? Wat wordt je strategie van je verdediging? Moet je (blijven) zwijgen? Hoe eerder je deze lijnen van verdediging uitzet, hoe meer jij je eigen proces kunt beïnvloeden.

Tip 2: Krijg je stukken

Ik krijg veel zaken binnen van cliënten, die van hun vorige advocaat helemaal niets hebben gekregen. Geen stukken, geen dossier, gewoon helemaal niets. Dat is fout en bovendien een gemiste kans. Als jij de stukken niet hebt, hoe kun jij je dan voorbereiden op je zaak? Bel dus je advocaat en vraag om een kopie van je dossier. En vraag meteen of je advocaat langs komt. Een goeie advocaat stuurt je de stukken op, nog voor je hierom hebt gevraagd en zit dan al te wachten op je in de bezoekkamer.

Tip 3: Schud de rechter wakker

Rechters hebben bij voorlopige hechtenis helaas geen goede naam. Ze leggen supersnel voorlopige hechtenis op, omdat de politie vaak veel tijd nodig heeft voor het onderzoek. Gelukkig worden steeds meer rechters kritischer. Zij vinden dat voorlopige hechtenis juist geen automatisme moet zijn. Bovendien hebben rechters een belangrijke regel: hoe langer de voorlopige hechtenis duurt, hoe kritischer zij gaan kijken. Schud de rechter dus direct wakker! Maak duidelijk waarom jouw zaak anders is dan al die andere zaken, die de rechter die dag ook nog moet doen. Bijvoorbeeld omdat het bewijs er niet is, vanwege het verlies van je baan of je vriendin en kinderen thuis. Bereid je goed op de zitting voor en praat (voorbereid) bij die rechters!

Tip 4: Zoek onderbouwing

Als je wat van de rechter wilt krijgen, moet je de rechter eerst wat geven. Probeer dus zoveel mogelijk stukken te verzamelen, die kunnen helpen. Bijvoorbeeld een arbeidsovereenkomst of het bewijs van inschrijving van je school of opleiding. Wacht hier niet mee. Hoe eerder je deze stukken hebt, hoe beter het is. Een rapport van de Reclassering kan ook helpen voor een schorsing van je voorlopige hechtenis. Maar ook hier geldt: bereid het goed voor.

Tip 5: Ga terug

Veel mensen wachten die voorlopige hechtenis maar gewoon af. Doe dat niet, maar ga terug naar die rechter. Je kunt namelijk altijd tussentijds terug, om je zaak met nieuwe argumenten aan de rechter voor te leggen. Dat levert vaak meer succes op dan het instellen van hoger beroep bij het gerechtshof, het hof wijst verreweg de meeste beroepen simpelweg af. Het voordeel van tussentijds teruggaan is dat die rechters jouw zaak beter gaan kennen en dus ook kritischer worden. Heb dus moed en ga terug! Zeker wanneer er weinig bewijs in jouw zaak op tafel ligt, of wanneer je zit met klemmende persoonlijke omstandigheden, is het tussentijds terug gaan naar de rechtbank ontzettend de moeite waard.

Natuurlijk heeft iedere advocaat zijn of haar eigen aanpak. Er zijn daarom uiteraard meer of juist andere tips te geven. Dit is in ieder geval wat ik mijn cliënten en hun familie bij de start van de zaak direct meegeef. Ga niet bij de pakken neer zitten, maar heb lef. Het gaat om toewijding, om hard werken, om zo het verschil te maken tussen jouw zaak en al die andere zaken, die een rechter op zijn tafel krijgt. Wees creatief en niet bang om bij een rechter juist dat te doen, wat nog niet eerder is geprobeerd. Moet lukken!

Mr. Jillis Roelse is strafrechtadvocaat in Amsterdam.

Vragen over deze column? Mail.