Onderzoek naar 102 grote ontnemingszaken in de periode 1995 – 2015 wijst uit dat justitie er maar moeilijk in slaagt om crimineel verkregen vermogen terug te pakken. Officieren van justitie eisten 62 miljoen euro terug van criminelen. Rechters wezen daarvan 27,5 miljoen euro toe. Daarvan werd 11,3 miljoen euro betaald. 

Het onderzoek is van wetenschapper Edwin Kruisbergen die vandaag promoveert op de strijd tegen de georganiseerde misdaad.

Slechte betalers

‘Criminelen blijken zeer slechte betalers’, zegt Kruisbergen tegen het AD. ‘Dat kan twee oorzaken hebben: een deel van de veroordeelden wíl niet betalen. Slimme criminelen weten goed hoe ze hun geld uit het vizier van de overheid kunnen houden. Ze verbergen hun vermogen, voor een deel in het buitenland, en de autoriteiten slagen er niet in om dat vermogen volledig op te sporen.’ Andere criminelen kúnnen gewoonweg niet betalen. Die hebben geen geld meer, omdat ze bijvoorbeeld geript zijn, of het gewoonweg hebben uitgegeven.

143 miljoen

Toch heeft justitie in 2015 143 miljoen euro terug gepakt. Maar daarvan leverde één bedrijf al een bedrag van 61 miljoen euro op: SBM Offshore schikte vanwege een groot smeergeldschandaal. Het Openbaar Ministerie zegt zich te herkennen in de bevindingen van Kruisbergen. Volgens woordvoerster Marieke van der Molen investeert het OM sinds 2011 in extra middelen om af te kunnen pakken.

Een gemiddelde ontnemingszaak duurt volgens het OM tussen de vier en acht jaar. Daarbij gaat het niet alleen om grote zaken. Van der Molen in het AD: ‘Het gaat niet alleen om afpakken in grote zaken. In kleinere zaken is het net zo belangrijk. Zodat mensen in een wijk zien dat hun buurtgenoot niet langer dikke auto’s rijdt, betaald met crimineel geld. We moeten laten zien dat we er alles aan doen om ervoor te zorgen dat misdaad niet loont.’