Door Inez Weski

Over de doordenderende plannen voor staatstoezicht op de advocaat. Ik heb inmiddels op diverse plaatsen betoogd, dat de Nederlandse Orde zich hopelijk tot de laatste juridische snik zal verweren tegen dit plan en uiteraard in de hoop, dat de politiek zich enig historische kennis eigen maakt en überhaupt eens kijkt naar landen waar een dergelijk systeem bestaat,……..

……..vaak gepaard gaand met andere muilkorfregels, zoals daar zijn van staatswege een advocaat toegewezen krijgen teneinde de procedure meer gestructureerd en voortvarend te doen verlopen en overigens ook bekentenissen wat soepeler tot stand te brengen, of waar de rechter van staatswege een vonnis krijgt aangeleverd, dat alleen nog hoeft te worden voorgelezen in de zittingszaal. Geeft ongetwijfeld meer eenheid in het recht als het zo netjes centraal geregeld wordt.

Onnozelaars

Ik las deze hoe burgermeesters in Nederland klaagden dat de minister van veiligheid en justitie zich te veel inhoudelijk met hun bevoegdheden over de politie bemoeiden. De onnozelaars begrijpen kennelijk niet, dat dit een direct gevolg is van al die gecentraliseerde niet meer gescheiden machten. Veiligheid en justitie, twee begrippen, die niet noodzakelijkerwijs hetzelfde doel dienen en nimmer gearmd achter hetzelfde bureau hadden mogen plaats nemen.

Hoezo staatstoezicht op de advocatuur? Nota bene moet dat dan vooral iemand zijn, die niet advocaat is, geen geheimhouding kent, dus alsof een timmerman of hovenier het werk van chirurgen moet gaan beoordelen. Advocaten zijn blijkbaar levensgevaarlijk als je ze even alleen laat.

Veroordelingsfabriek

Naar mijn mening moet deze maatregel gezien worden in het bredere spectrum van de laatste jaren aan de rechtstaat beperkende regels, zoals de rechterlijke macht, die steeds weer verder dient te worden omgevormd tot veroordelingsfabriek met minimumstraffen en minder tijd en mogelijkheden voor een gedegen onderzoek, een openbaar ministerie, dat met steeds minder mensen en middelen zelfstandig straffen mag uitdelen, bestuurders, die ook mogen straffen en mensen bestuurlijk opsluiten, dat alles met prestatiecontracten en binnen een systeem van verdwijnende rechten van de verdachte op verdediging en een overheid, die zichzelf onaantastbaar maakt met het bemoeilijken van procedures tegen de staat en het inzicht krijgen in het functioneren daarvan.

Scheefgroei

Ik zal hier niet elk trauma bespreken in elke zaak, die dit alles onderschrijft. Ik spreek hier even slechts over die doordenderende plannen van de huidige politiek, die kennelijk de advocatuur als een bedreiging en dus in te tomen entiteit beschouwt. Daarbij kennelijk niet gedreven door concrete aantoonbare scheefgroei. Er vindt op die duizenden advocaten immers niet veel gederailleer plaats, zeker niet meer dan bij de gemiddelde wethouder, burgemeester of kamerlid, arts of dergelijke.

De indruk wordt in de publieke discussie gewekt alsof het tuchtrecht bij de advocatuur een intern incestueus elkaar dekkend geheel zou zijn, doch in werkelijkheid zitten in de raad van discipline rechters, die door de Kroon, dus de regering, zijn benoemd, maar kennelijk moet je ook die niet vertrouwen, want het zijn maar rechters.

Toezichthouder

Nee, je moet een ander, een niets met het vak, maar wel met de overheid verwante figuur over dit werk en beroep laten oordelen. Dus geen geheimhouder, maar vertegenwoordiger van een eventuele belanghebbende, namelijk van de overheid, die dagelijks betrokken is in niet alleen civiele en bestuursrechtelijke, maar ook strafrechtelijke procedures en zelfs daarbij opsporings en dwangmiddelen gebruikt en zoals slechts kleine greep uit de geheimhoudersschendingen door deze toezichthouder toont, steeds weer geen belang blijkt te hechten aan zoiets onnozels als grondrechten.

Vreemd genoeg is bij het tuchtrecht over artsen geen staatsdeelname ingebouwd, maar deze gaan misschien alleen maar over leven en dood, een blijkbaar minder geacht belang.

Staatsonderzoek

Het is kennelijk de bedoeling, dat je twee keer nadenkt voordat je de overheid durft aan te spreken namens een cliënt of de onschuld van je cliënt wilt betogen of moet aantonen, zoals het hedendaagse strafrecht bijna als omkering van de bewijslast heeft ingebouwd. Voor je het weet, ben jij namelijk voorwerp van een staatsonderzoek, worden al je dossiers bekeken, voor je het weet, ben jij de target. Niet omdat dit beroep nu zoveel brekebenen kent, nee, omdat de staat toezicht, inzicht, invloed wenst, een zware hand wil leggen op een kennelijk te onafhankelijk denkend wezen. Terug de kooi in bij de rest van de burgers.

De plannen voor staatstoezicht denderen ondertussen door. Het Advocatenblad, in staatsogen ongetwijfeld een suspect clubblad, dat vermoedelijk binnenkort zal worden voorzien van een ander logo met de woorden “veiligheid en de advocaat”, heeft onlangs een inventarisatie gemaakt van diverse landen en de wijze waarop de invloed van de staat daar is geregeld. Kort samengevat kwam uit dat onderzoek, dat de VS, toch ook niet een klein rechtsgebied, maar waar nog wel kennelijk in het geheugen de slavernij en de “declaration of independence” gegrift staat, geen staatstoezicht, maar een tucht systeem gelijk aan het huidige in Nederland geldende stelsel kent, dus toezicht door advocaten en rechters. Colombia blijkt geen toezicht te kennen, een soort free for all fight.

Buitenland

België kent tuchtrecht via zelfregulering door de advocatuur. Vervolgens is dan duidelijk een ontwikkeling te zien in Duitsland en Groot Brittannië waar enigerlei invloed van de overheid wordt geconstrueerd. De knevelarij zet zich ook daar in.

In dat vergelijkingsonderzoek betreffen de landen met staatstoezicht Iran, de Oekraïne, waar ook nog zelfs politieke inmenging in strafzaken wordt gedetecteerd, een situatie waar de Nederlanders nog slechts van kunnen dromen, Turkije en China, allemaal kennelijk lichtende voorbeelden in de ogen van deze regering. Landen overigens ook, waar advocaten soms in rotten van 5 ter zitting dienen te verschijnen vanwege überhaupt het geven van juridische bijstand aan onwelvallige clienten of standpunten. In Nederland wordt dat wat beschaafder gedaan door het verhogen van het griffierecht, het verlagen van de advocatenvergoedingen, het sluiten van gevangenissen, of te wel het oppotten van gedetineerden en überhaupt het uitroken van het rechtsbestel. Klinkt misschien soft, maar uiteindelijk wel effectief.

En nu dus nog dat staatstoezicht en van dat stelletje advocaten heb je geen last meer.