Octave Durham, de man die veroordeeld werd voor de roof in 2002 van twee schilderijen uit het Amsterdamse Van Gogh museum, heeft voor het eerst toegegeven dat hij de geruchtmakende diefstal heeft gepleegd. Hij doet zijn bekentenis in een documentaire van Crimesite-verslaggever Vincent Verweij. Hij had zijn betrokkenheid tot nu toe altijd ontkend.

Deze week werden de doeken plotseling teruggevonden bij een huiszoeking in de Italiaanse kustplaats  Castellammare di Stabia. Ze bleken te zijn verborgen in een geheime ruimte.

Maffia

Het pand behoorde toe aan Raffaele I.,  die volgens de Italiaanse justitie één van de grootste drugsbazen ter wereld is. Hij is de leider van de Amato-Pagano clan binnen de Camorra, de maffia in Napels. Raffaele I. zelf is voortvluchtig en verblijft mogelijk in Dubai.

Diefstal

De doeken, ‘Zeezicht op Scheveningen’ en de ‘Hervormde Kerk te Nuenen’ behoorden tot de vroege werken van Vincent van Gogh. Op 7 dec 2002 werden ze door twee mannen gestolen uit het museum in Amsterdam, tijdens een razendsnelle actie die nog geen vier minuten duurde. De kunstroof stond meteen in de top-10 van duurste diefstallen aller tijden, die bijgehouden wordt door de FBI. De waarde werd geschat op 30 miljoen dollar.

Veroordeling

Najaar 2003 werden de twee daders, onder wie Octave Durham gepakt. Ondermeer omdat er DNA was gevonden in een pet en een muts die bij het museum achterbleven. Durham kreeg 3 jaar cel en moest een schadevergoeding betalen van 350.000 euro aan het Van Gogh Museum. In de loop der jaren loste hij een deel van het bedrag af, maar door rente liep de schuld verder op tot vier ton.

Schoon schip

Een klein jaar geleden, maakte onderzoeksjournalist Verweij kennis met Octave Durham, die op dat moment zijn kennis Martin Kok bezocht. Durham vertelde dat hij besloten had om uit het criminele milieu te stappen en schoon schip wilde maken met zijn verleden. Hij had wroeging over de kunstroof en zocht naar manieren om van zijn schuld af te komen. In het milieu had hij laten weten dat hij op zoek was naar de schilderijen. Verweij bood zijn journalistieke hulp aan bij de  zoektocht en stelde voor er een documentaire over te maken.

Zoektocht

In de afgelopen maanden vond de zoektocht in diepste geheim plaats. Veel dossieronderzoek, gesprekken met Durham en zijn advocaat, opnames in binnen- en buitenland en voorzichtige contacten met Raffael I. werden gelegd. Via een tussenpersoon werd een versleutelde communicatielijn tot stand gebracht. Maar de voortvluchtige mafiabaas liet weten dat een ontmoeting op korte termijn niet mogelijk was. Tien dagen geleden viel de lijn helemaal dood. Er was geen contact meer met hem te krijgen.

Pentito

Gisteren bleek waarom: Justitie in Italie wil een flinke klap uitdelen aan de Amato-Pagano clan en bleek begin dit jaar een aantal bendeleden te hebben gearresteerd. Onder hen Mario C., de rechterhand van Raffaele I. Hij bleek bereid om zijn maffia-groep te verraden en is ‘pentito’ is geworden, een kroongetuige van Justitie. Op aanwijzing van deze Mario C. zijn ook de schilderijen teruggevonden.

Pauw

In de talkshow van Jeroen Pauw was Crimesite-verslaggever Vincent Verweij gisteren te gast om over de documentaire te praten. Hij liet ook enkele korte fragmenten zien, waarin Octave Durham voor het eerst een bekentenis aflegt en vertelt over zijn voorverkenning van het museum en de vluchtroute. De kunstroof blijkt een zorgvuldig geplande operatie te zijn geweest, in Ocean’s Eleven stijl. Maar de doeken werden tamelijk willekeurig uitgezocht.

De documentaire is in 2017 te zien bij de KRO-NCRV op NPO2, in de week dat de schilderijen weer voor het publiek zichtbaar zullen zijn. Er verschijnt dan ook een boek over Octave Durham, waarin hij nog enkele andere geruchtmakende, onopgeloste kraken bekent.