De Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught schendt structureel rechten van advocaten. Het gaat om onder meer het fundamentele recht van advocaten op onbelemmerde toegang tot hun cliënt en het afluisteren van deskundigen die een advocaat spreekt ter voorbereiding op een strafzaak.
Dat zegt Geert-Jan Knoops tegen de Volkskrant. Knoops is hoogleraar internationaal strafrecht, en een van de advocaten van Lau G. die vorige maand zelfmoord pleegde in de EBI. In een afscheidsbrief schreef G. dat hij het strenge regime in de EBI niet aankon.
Dossier tegen de glaswand
Volgens Knoops is het strenge regime ook nadelig voor het strafproces tegen de gevangene. Hij klaagt onder meer de want van glas die gedetineerden scheidt van hun bezoek, gevangenispersoneel en ook hun advocaat. Hij zegt daarover:
Ik moet soms blaadje voor blaadje het strafdossier tegen die glaswand houden. Een cliënt moet zich voorover buigen over een vastgeschroefd tafelblad om alles te kunnen lezen. Ik kan in de EBI niet op een gelijke wijze een strafzaak voorbereiden zoals dat kan in een normaal Huis van Bewaring, of zelfs bij de internationale straftribunalen waar ik optreed.
Spreekkamers vol afluisterapparatuur
Ook andere advocaten hebben moeite met de glaswand. Geert-Jan van Oosten, secretaris van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten:
Door de glaswand moeten wij communiceren met cliënten via een apparaat. Spreekkamers zijn er behangen met afluisterapparatuur. Het gevoel dat elk moment iemand een knop kan omzetten om je af te luisteren, is desastreus voor het overleg tussen een raadsman en zijn cliënt.
‘Vernederende visitaties’
Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens tikte de Nederlandse overheid in 2003 al op de vingers vanwege het strenge regime in de EBI, onder meer omdat gevangenen vaak geboeid zijn en regelmatig worden gevisiteerd. Volgens Knoops is er sindsdien nauwelijks iets veranderd.
Terreurverdachten op de daarvoor speciale afdelingen in Vught en Rotterdam klagen ook over de ‘vernederende’ visitaties. Als ze de afdeling verlaten, moeten ze zich uitkleden, bukken en hun geslachtsdelen optillen. Zij besluiten daarom niet naar het strafproces te gaan. De jihadverdachten dreigen naar de rechter te stappen als het regime niet wordt versoepeld.
Het ministerie van Veiligheid en Justitie laat in een reactie aan de krant weten dat gedetineerden klachten kunnen indienen bij de Raad voor de Strafrechtstoepassing. ‘De raad oordeelt steeds zodanig dat het regime standhoudt en wij geen reden zien het te wijzigen’, aldus het ministerie.