De gemiddelde Nederlander weet heel wat te vertellen over de Amerikaanse Federal Bureau of Investigation. FBI-agenten lopen in nette pakken, wapperen met een mooie zilveren shield met de magische letters FBI en halen hun neus op voor de gewone politie. Dat komt doordat tientallen van hun beste zaken zijn verfilmd door Hollywood. En sterker: de FBI betaalde een eigen wereldwijd uitgezonden politieserie “FBI” geheten (foto). In een dvd-box over de geschiedenis van de dienst (100 Years inside the FBI) zitten vier documentaire films. De eerste heet Copyright FBI: over de verknochtheid tussen federale misdaadzaken en de studio’s in Tinseltown. Van James Cagney via Gene Hackman naar Johnny Depp en Twin Peaks en verder.
De andere drie films: de strijd tegen de maffia, de burgerrechtenbeweging en de uitdagingen van het islamitisch terorisme.
De FBI werd aan het begin van de twintigste eeuw opgericht om corruptie te bestrijden en om ervoor te zorgen dat alle Amerikanen in al die Amerikaanse staten met een eigen wetgeving zich aan dezelfde grondwet zouden houden. Bankrovers hadden voorheen niks te vrezen als ze de stateline eenmaal over waren. Met de komst van de FBI moest dat afgelopen zijn.
J. Edgar Hoover werd de Grote Leider van de dienst. Hij bond eerst de strijd aan met de bankrovers als Dillinger. Na de dodelijke arrestatie plaatste hij een lijkmasker van Dillinger gezellig op zijn bureau naast de foto’s van zijn dierbaren.
Hoover vond steun van het publiek noodzakelijk. Hij vond daarom de G-men uit. Government-men: helden, net in het pak, gladgeschoren en met een mooie hoed. Hoover regelde dat James Cagney in bioscopen in het hele land heldendaden kon verrichten voor de FBI en Amerikaanse volk.
{youtube}Kj_E1YUrkqI{/youtube}
Mooie baan, voor een ambtenaar. De War on Crime werd op het witte doek uitgevochten. Bezuinigingen op de FBI waren verder uitgesloten.
De FBI-geschiedenis kent ook wel zwarte pagina’s – bijvoorbeeld de hulp aan de razzia’s tegen illegalen in de crisisjaren dertig. Maar in de prijzenkast van de FBI staat wel onomstreden het optreden tegen de Ku Klux Klan tijdens de burgerrechtenstrijd in het zuiden. De lokale politie stond daar te zeer onder invloed van de Klan. Op het witte doek klaarde Gene Hackman de klus voor the bureau, in Mississippi Burning. In het echt kreeg Hoover de opdracht van president Johnson om persoonlijk in het het zuiden kantoor te gaan houden om racistische misdaad te bestrijden.
{youtube}rmAqrMtB-Qg{/youtube}
Toen John F. Kennedy president was geworden waren de hoeden van de G-men op slag verdwenen. De nette pakken werden iets moderner van snit.
Minister van Justitie Robert Kennedy wilde de maffia aan gaan pakken. Hoover vond dat eerst te riskant maar Robert Kennedy zette door: tegen de maffia mochten zelfs richtmicrofoons en telefoontaps worden ingezet.
En ook informanten als Johnny Brasco. Brasco – later beroemd gemaakt door Johnny Depp – ging in de business van het vrachtwagens stelen, die volgeladen van de New Yorkse vliegvelden vertrokken en infiltreerde vervolgens in de Bonanno Familie, één van de vijf maffia-families van New York.
Later slaagde Brasco er zelfs in directe deals tussen de Bonanno en de Trafficante groepering uit Florida tot stand te brengen, alles onder FBI toezicht.
Hij organiseerde feesten op een luxe jacht waar iedereen kwam en ging. Corrupte politici en ambtenaren kwamen er als vliegen op de stroop op af. Brasco hoefde daar niets voor te doen.
Brasco wordt zodanig een wise guy dat de familie hem vraagt of hij toe wil treden tot de leiding van de Bonanno-clan. Hij hoeft alleen nog maar iemand te doden, als toegangsritueel. Dat gaat de FBI natuurlijk te ver en Brasco kiest rond 1980 een goed heenkomen.
Brasco verlinkte tientallen maffiose criminelen en corrupte ambtenaren. Alleen aan zijn beste ‘vriend’, de topman van de Bonanno-clan, kwam hij net niet toe. Op een tap zegt deze topman van Bonanno, in reactie op het verdwijnen van Brasco, dat hij niet kan geloven dat Brasco FBI-informant is.
{youtube}ShM8bGKVFXg{/youtube}
Op de FBI-dvd komen veel speelfilmfragmenten langs. En alle hoofdrolspelers in de FBI, voorzover nog in leven, komen aan het woord.
Ook Donnie Brasco. Brasco draagt wel een zonnebril tijdens het interview. Hij moet nog steeds vrezen voor zijn leven. Toen hij uittrad kreeg hij van de FBI 500 dollar en een wapenvergunning.
Maar hij baalt niet van de dienst, zegt hij.