Verdachten die in eerste aanleg zijn veroordeeld tot een celstraf van een jaar of langer, moeten niet meteen de gevangenis in. Dat stelt de Raad van de rechtspraak naar aanleiding van een nieuw wetsvoorstel door het kabinet. Volgens de Raad moet de straf eerst onherroepelijk zijn anders is de kans groot dat er meer onschuldigen vast komen te zitten.

‘Wanneer een celstraf direct ingaat zonder dat de schuld van de veroordeelde definitief is, vergroot dat het risico dat mensen onterecht van hun vrijheid worden beroofd’, aldus de Raad voor de rechtspraak.

Gebrekkig

Volgens het kabinet komen nu teveel veroordeelden niet in de cel omdat de uitvoering van de rechtspraak gebrekkig verloopt. Daarom heeft het kabinet een wetsvoorstel gemaakt die meer rekening houdt met slachtoffers en nabestaanden.

Verdachten die in eerste aanleg, door de rechtbank, worden veroordeeld tot een jaar cel of langer (in geval van een slachtoffer) of tot twee jaar cel of langer (geen slachtoffer), moeten direct de cel in. Zij mogen hun zaak in hoger beroep dus niet in vrijheid afwachten. Mocht het achteraf toch blijken dat de verdachten onschuldig zijn, maken zij kans op een schadevergoeding.

Ontlopen

‘Jaarlijks worden in Nederland 20.000 verdachten tot een gevangenisstraf veroordeeld, waarvan 2200 (11 procent) tot een celstraf van 1 jaar of meer. Van deze 2200 zit zo’n 85 procent al vast door middel van de voorlopige hechtenis, die de rechter oplegt vanwege bijvoorbeeld vluchtgevaar of als iemand een gevaar oplevert voor zijn omgeving of de samenleving. Van de groep van ongeveer 330 veroordeelden die niet in voorlopige hechtenis zit, is niet bekend hoeveel van hen hun straf ontlopen.’, aldus de Raad van de rechtspraak die niet overtuigd is van de noodzaak van het wetsvoorstel.

Schade

Het opsluiten van onschuldige burgers heeft volgens de Raad grote gevolgen voor de rest van het leven van een verdachte. Die schade is vaak onherstelbaar. En met dit wetsvoorstel is de risico groter dat onschuldigen worden opgesloten. Bovendien, zo zegt de Raad, botst het wetsvoorstel ook met de grondrechten die zijn vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).

Averechts effect

Volgens de Raad kan het wetsvoorstel ook een averechts effect hebben. Verdachten die weten dat ze na een eerste veroordeling meteen worden opgesloten zouden juist eerder op de vlucht kunnen slaan. En het kabinet wil juist voorkomen dat veroordeelden ontvluchten.