Het domste wat een criminele organisatie kan doen is een onschuldige advocaat van een kroongetuige vermoorden. Minister Grapperhaus noemde het een aanslag op de rechtstaat. Media verwezen direct naar Italiaanse maffiatoestanden. Het is bijna net zo dom als al die moordaanslagen op de openbare weg, waar volgens justitie de “Mocromaffia” achter zou zitten.

Door Michel van Stratum

Geen kartel in Zuid-Amerika wil nog zaken doen met lieden die opdracht daartoe geven. Op onnodige uitbundige negatieve media-aandacht en actieve overheidsbemoeienis zit immers geen goed georganiseerde crimineel te wachten.

Dit alles is aanleiding voor minister Grapperhaus om openlijk de oorlog aan de georganiseerde misdaad te verklaren. De politie, politievakbonden en de top van het OM roken direct bloed en kwamen enthousiast met vergaande voorstellen voor veel strengere wetten en nog meer ingrijpende opsporingsbevoegdheden. Op zich is dat logisch en invoelbaar. Temeer zij het politieke klimaat en de media aan hun zijde hebben.

Een van die vergaande voorstellen betreft de oproep van Frido Kooistra van het Team High Tech Crime in het Algemeen Dagblad om niet alleen voor een arrestatie relevante informatie goed te documenteren, maar ook alle ‘restinformatie’ van onschuldige burgers langdurig in enorme databestanden op te slaan. Opslag van veel meer informatie lijdt echter niet zonder meer tot betere informatie, zo heeft de Parlementaire Enquetecommissie Van Traa geleerd.

Voordat ik strafadvocaat was, heb ik als onafhankelijk toezichthouder bij de “privacywaakhond” van de overheid daarvoor ook openlijk gewaarschuwd. Het gaat niet om meer informatie, maar om betere opsporingsinformatie.

De hamvraag is echter, hoe effectief invoering van al die privacy-inbreuk makende voorstellen zullen zijn. Algemeen is bekend, dat strengere straffen niet helpen. Ook staat niet vast, dat meer bevoegdheden zonder meer een veiliger samenleving tot gevolg heeft. Het heeft bovendien een belangrijke keerzijde, die de rechtstaat en de privacy van onschuldige burgers kan schaden. Zit de samenleving echt te wachten op nog meer dubieuze deals met criminele kroongetuigen, het zelfs toepassen van vergaande opsporingsmethoden tegen advocaten en oprichting van een nieuwe DEA-drugsachtige speciale eenheid bij de politie? Is dat hét enige antwoord aan criminelen?

Moet juist niet meer geld naar de bestrijding van Corona en verbetering van de positie van kwetsbare burgers. De vraag stellen is ‘m beantwoorden. Zorgt veel meer geld voor politie en justitie werkelijk voor aanpak van de georganiseerde criminaliteit, minder import van partijen coke in de haven en veel meer veiligheid? Ik geloof daar niet in. Wetenschappelijk is het evenmin aangetoond.

Minister Grapperhaus, die zelf onder vuur ligt maar halsstarrig weigert af te treden, heeft behoefte aan afleiding van zijn eigen kwetsbare positie. Meer en steeds verdergaande wetsvoorstellen levert voor deze omstreden minister kennelijk positieve aandacht op. Maar het is een afleiding van het werkelijk probleem. Een betere politie, geen ontoelaatbare ethische profilering en naleving van fundamentele grondrechten komt zo teveel op de achtergrond te staan. In een democratische samenleving hoort echter een evenwicht te zijn tussen doelmatigheid en rechtmatigheid. Die schiet op deze wijze veel te ver door.

Wie bewaakt de bewakers? Hoe zit het met fundamentele mensenrechten en de privacy van onschuldige burgers? Wilt U in zo’n ‘Russische’ samenleving leven? Deze maatschappelijk betrokken advocaat in strafzaken, die de taak heeft op te komen voor kwetsbare personen in de samenleving en waakt over de rechten van burgers, niet.

Michel van Stratum is strafadvocaat te Nootdorp.