Door één parketnummer in een Belgisch document dat Crimesite heeft ingezien is het opnieuw duidelijker geworden dat de Nederlandse rechtbanken vergaand onvolledig zijn voorgelicht door het Openbaar Ministerie over de totstandkoming van de hack in Frankrijk van berichtendienst Sky ECC. Uit dit document van de Belgische Federale Gerechtelijke Politie blijkt dat een Franse rechter in 2019 weliswaar een machtiging gaf voor de hack van de server van Sky, maar helemaal niet voor het onderzoek wat volgens het Nederlands Openbaar Ministerie hieraan ten grondslag lag.

Door @Wim van de Pol

Het officiële verhaal – dat het Openbaar Ministerie aan alle rechtbanken die moeten oordelen in zaken waarin bewijsmateriaal met berichten van Sky ECC is verwerkt heeft verteld – is dat Nederland, België en Frankrijk een aantal jaar geleden ieder apart onderzoek zijn gaan doen naar het bedrijf Sky ECC.

Er was namelijk een probleem. Sky-telefoons werden steeds in politie-onderzoeken bij verdachten in beslag genomen en konden niet worden gekraakt. Sky ECC werd daarom verdachte als facilitator van criminelen.

Brief Openbaar Ministerie

Volgens de brief van het Openbaar Ministerie aan de rechtbanken is in Nederland op 1 november 2019 een onderzoek gestart tegen Sky, net zoals dat gebeurde in België en Frankrijk. Op 13 december 2019 werd een gezamenlijk Joint Investigation Team (JIT) opgezet door de drie landen. Ook weer expliciet met als doelwit en verdachte Sky ECC.

Parijse rechtbank

In een machtiging van een Parijse rechtbank van enkele dagen later (17 december 2019) wordt toestemming gegeven aan de Franse justitie om de server en ook de berichten van Sky-gebruikers te hacken. Crimesite onthulde eerder dit jaar dat niet de Fransen de hack-tool ontwikkelden – zoals het Openbaar Ministerie voorspiegelde aan de Nederlandse rechtbanken – maar dat die door Nederlandse specialisten was gemaakt. Dat was een eerste grove onvolledigheid (of onjuistheid) die het Openbaar Ministerie opschreef.

En nu blijkt dat deze “onvolledigheid” van de op ambtseed opgemaakte berichten van het Openbaar Ministerie – die nu bij alle rechtbanken voorliggen – nog verder gaat.

Belgisch nummer uit 2018

Het blijkt namelijk onjuist te zijn dat de machtiging van de Parijse rechtbank van 17 december 2019 is afgegeven voor een Frans onderzoek in het kader van het JIT met Sky ECC als verdachte.

Op de machtiging staat namelijk een Belgisch parketnummer van een onderzoek uit 2018.

Een onderzoek dat dus al was gestart in 2018, in Mechelen, voordat er een JIT bestond, was dus aanleiding voor de machtiging. Crimesite heeft een proces-verbaal over de Sky-hack van de Belgische Federale Gerechtelijke Politie uit dat onderzoek in handen. Daarin staat onder meer te lezen dat het onderzoek is begonnen in 2018, op hetzelfde parketnummer als in het Parijse document staat. Wanneer de Belgische justitie aan Frankrijk het rechtshulpverzoek deed is (nog) niet bekend.

Er speelt nog wel een (mogelijke) toevalligheid.

Vonnis uitgesteld

Afgelopen week stelde de Amsterdamse rechtbank een vonnis uit in een zaak over duizenden kilo’s cocaïne omdat er gebleken was uit een Frans rechterlijk document dat er in dat land op 3 december 2018 al een Europees rechtshulp was binnengekomen uit België en Nederland. De rechtbank Amsterdam lijkt meer te willen weten over de gang van zaken, en het Openbaar Ministerie heeft in die zaak beloofd Franse documenten te gaan overleggen.

Of dit rechtshulpverzoek ook het verzoek van de justitie uit Mechelen is geweest weten we niet, het zou kunnen.

De route

Wel is de route duidelijk die het onderzoek uit Mechelen sinds 2018 in Frankrijk heeft genomen. Dat blijkt uit de eerder onthulde Parijse machtiging: kennelijk nam de Mechelse justitie contact op met het Franse Openbaar Ministerie in Lille (Rijsel), dat weer contact opnam met de rechtbank in Parijs om een machtiging te vorderen.

Zo leek het misschien net een Frans onderzoek uit Rijsel, op het Belgische parketnummer na. Het was echter een Belgisch onderzoek en het kwam uit Mechelen.

Belgisch, niet Frans

Hoe dan ook, het is onjuist wat het Nederlandse landelijk parket van het Openbaar Ministerie aan verschillende Nederlandse rechtbanken heeft geschreven:

De Franse autoriteiten hebben in hun eigen onderzoek naar [naar Sky ECC -red.] met machtiging van een onderzoeksrechter een zogenoemde interceptietool ingezet.

Het was (in ieder geval) een Belgisch onderzoek, geen zelfstandig Frans onderzoek. En de Nederlanders maakten de interceptietool, niet de Fransen.

Verdachten hebben het recht om de werkwijze bij de inzet van een opsporingsmiddel te toetsen, volgens het Wetboek van strafvordering en volgens het Europese grondrecht op een eerlijk proces. De rechtbanken moeten in Nederland nog gaan toetsen of dit in het geval van de hack van Sky ECC ook het geval is geweest.