Ten tijde van het onderzoek naar Hüseyin Baybasin zijn in de jaren negentig 'misdrijven' gepleegd door de Nederlandse politie en leden van het Openbaar Ministerie. Dat heeft een Turks-Nederlandse ex-politieman gezegd in een onderzoek door de Procureur-Generaal bij de Hoge Raad, zo is aan Crimesite bevestigd. Een aantal officier van justitie hebben volgens deze T.C. meineed gepleegd. Ook de huidige korpschef van de politie in Amsterdam moet van de strafbare gang van zaken op de hoogte zijn geweest, aldus C tegen over de Haagse rechter-commissaris en de Procureur-Generaal van de Hoge Raad.

Door @Wim van de Pol

Onrechtmatig?

De getuigenis van T.C. – die jarenlang heeft gezwegen over de Zaak-Baybasin – kan van doorslaggevende betekenis zijn in de zaak omdat deze aantoont dat het onderzoek mogelijk onrechtmatig is geweest. Daardoor zou de Hoge Raad kunnen besluiten de zaak terug te verwijzen naar een gerechtshof en de hechtenis van Baybasin kunnen schorsen op opheffen.  

Liaison

C. speelde als tolk en informele liaison met de Turken een centrale rol in de samenwerking tussen hoge Turkse functionarissen en de top van de Nederlandse politie en het Openbaar Ministerie. Hij is recentelijk gehoord door de rechter-commissaris in Den Haag, die voor de Hoge Raad onderzoek doet naar de Baybasin-zaak. Politieman en tolk T. C. werkte van 1988 tot 2005 in onderzoeken naar grote Turkse criminele organisaties. Hij functioneerde op het niveau van teamleider. 

Twee moorden

De Koerdische De Koerdische leider Hüseyin Baybasin is in 2002 door het gerechtshof in Den Bosch veroordeeld tot levenslang voor het opdracht geven voor twee moorden. Baybasin heeft vanaf zijn aanhouding in maart 1997 gesteld dat de zaak in elkaar gestoken is door de Nederlandse politie op verzoek van de Turken. Vorig jaar begon de Procureur-Generaal bij de Hoge Raad een onderzoek, naar aanleiding van een herzieningsverzoek van Baybasin.

Meineed

Eén van de nieuwe feiten die de advocaat van Baybasin had aangedragen waren sterke aanwijzingen dat – anders dan officieren van justitie en politiemensen onder ede hebben verklaard – de Turkse en Nederlandse politie al vanaf eind jaren tachtig onderzoek deed naar Baybasin. Officieren van justitie Johan Klunder en Hugo Hillenaar (inmiddels hoofdofficier in Breda) verklaarden voor rechtbank en hof onder ede dat het onderzoek naar Baybasin pas in januari 1997 begon. In verhoor dat een dag lang duurde beschreef C. hoe Nederlandse en Turkse politie al sinds 1989 samen onderzoek deden naar Baybasin.

PKK

C. kreeg direct informatie van de hoogste Turkse autoriteiten. Hij heeft tegen de rechter-commissaris en de PG van de Hoge Raad nu uitgebreid en gedetailleerd verklaard over hoe de Turkse regering vanaf het einde van de jaren tachtig druk zette op Nederland om Baybasin – die veel in Nederland verbleef – aan te pakken omdat hij werd verdacht van banden met de Koerdische verzetsbeweging PKK.

Woede

Tijdens de zitting wees Procureur-Generaal Diederik Aben erop dat de betrouwbaarheid van C. wellicht niet zo groot moet worden geacht als die van officieren van justitie. C. ontstak daarop in woede. Aan de telefoon vanuit de gevangenis reageerde Baybasin dinsdag tegenover Crimesite eveneens furieus: ‘Ze hebben deze tolk wel betrouwbaar genoeg geacht om met de hoogste autoriteiten in Turkije namens Nederland te onderhandelen en ook om hem het onderzoek naar mij te laten doen. En nu zou hij plotseling niet meer betrouwbaar zijn?’

Dodenlijst

Eén van de moorddossiers die Baybasin later in Nederland ten laste werd gelegd namen C. en andere rechercheurs illegaal mee uit Istanbul, later werd de informatie officiëel witgewassen.

Volgens C. was er destijds een dodenlijst van 11 invloedrijke Koerden. Op twee na zijn ze allemaal vermoord. Baybasin overleefde, ook al omdat hij naar Nederland vluchtte. Personen binnen de Turkse regering waren in die tijd zelf rechtstreeks betrokken bij heroïnehandel. C. zei dat Baybasin aan de belangrijkste internationale inlichtingendiensten informatie gaf over Turkije.

'Misdrijven'

C. suggereerde aan de Haagse rechter-commissaris Y. Wijnnobel, dat de zaak van Baybasin in elkaar gezet is door Nederlandse ambtenaren en dat daarbij ‘misdrijven’ zijn gepleegd. Hij weigerde daarop dieper in te gaan. Hij zei te vrezen dat hij dan als ongeloofwaardig en leugenaar zal worden weggezet. Zijn advocaat Jurjen Pen wil geen inhoudelijk commentaar geven. Hij eiste voor zijn cliënt een apart onderzoek naar de gang van zaken rond Baybasin om de onderste steen boven te brengen.

Veiligheidsscreening

Kort na de arrestatie van Baybasin stuurde teamleider Pieter-Jaap Aalbersberg (foto), nu de hoogste politieman in Amsterdam, medio 1997 C. de laan uit. C. ging vervolgens werken voor het Amsterdamse korps, maar ook daar werd het werken hem onmogelijk gemaakt. In 2005 voerde de AIVD de hoogste veiligheidsscreening (A) op hem uit. Hij kreeg geen verklaring van geen bezwaar, ondanks dat officieren van justitie Koos Plooij en Fred Teeven (nu staatssecretaris) hem openlijk steunden, samen met 38 anderen uit het opsporingsapparaat.

Uit de pas

Volgens de AIVD was er sprake van een sfeer rond C. die niet zuiver was. Hij zou informatie hebben gelekt naar Turkse autoriteiten zonder dat hij daarvoor toestemming had gehad van zijn chefs bij de politie. Maar een hoge politieman uit Amsterdam zei hierover indertijd: ‘Het gaat niet aan voor iemand als Aalbersberg om kritiek te leveren op iemand die onder zijn leiding uit de pas is gaan lopen.’ Hier veel meer over het gestechel rond de tolk).

Nogmaals getuigen

C. en zijn advocaat hebben ter zitting gesteld dat de mensen als Aalbersberg en Klunder, personen die hem in de zaak Baybasin hebben aangestuurd, over hem valse informatie aan de AIVD hebben verschaft.

Waarschijnlijk zal C. nogmaals moeten getuigen. Hij zei ook bereid te zijn zich te laten gijzelen. ‘Ik ben niet bang voor Baybasin. Ik ben bang voor de Nederlandse staat’, zei hij bij de rechter-commissaris. Deze week hoort de rechter-commissaris (ex-)rechercheurs van het voormalige kernteam Noord-en Oost Nederland die aan het onderzoek naar Baybasin deelnamen.

Alle berichten over Baybasin.