Gedetineerden moeten misschien 16 euro per dag gaan betalen. Een deel van de kosten die de overheid maakt voor de opsporing, vervolging en berechting van strafbare feiten en voor het verblijf in een justitiële inrichtingen moeten op de daders worden verhaald. Dat willen minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven van Justitie. Twee wetsvoorstellen hierover zijn voor advies naar verschillende instanties hebben gestuurd, zoals de Raad voor de rechtspraak en het Openbaar Ministerie. In het regeerakkoord waren hierover al afspraken gemaakt. 

Slachtoffers

Als de plannen worden aangenomen door het parlement gaan daders ook een bijdrage leveren in de kosten van de zorg aan slachtoffers van strafbare feiten die ze hebben gepleegd. Een deel van de opbrengsten gaat naar de slachtofferzorg. De bewindslieden verwachten dat de bijdrage voor kosten van de veroordeling en slachtofferzorg samen met de eigen bijdrage voor het verblijf in een justitiële inrichting leiden tot een netto opbrengst van € 65 miljoen per jaar.

Deel

De regeling omvat de kosten van politie, openbaar ministerie en NFI, berechting en van de slachtofferzorg. Veroordeelden betalen niet de daadwerkelijk gemaakte kosten maar een deel in de vorm van een vast bedrag, waarvan de hoogte varieert. Dat hangt bijvoorbeeld af van wie de verdachte veroordeelt, een enkelvoudige of meervoudige kamer. De minister stelt dat bedrag later definitief vast bij algemene maatregel van bestuur.

Resocialisatie

Er is geen omvangrijke administratie nodig, denken de bewindslieden, de bijdrage wordt geïnd nadat de straf onherroepelijk is geworden. Zes weken na de ontvangen factuur moet de dader betalen. Het maakt niet uit of de verdachte straf krijgt voor meerdere delicten, zolang er één strafproces wordt gevoerd, betaalt hij maar één bedrag. Opstelten wil voorkomen dat de bijdrageverplichting de resocialisatie van de veroordeelde in de weg staat of andere (sociale) problemen veroorzaakt. Daarom is een betalingsregeling of (tijdelijk) uitstel van betaling mogelijk.

16 euro per dag

In het tweede wetsvoorstel, dat staatssecretaris Teeven presenteert, staat dat gedetineerden, tbs-gestelden en ouders van veroordeelde jeugdigen een eigen bijdrage betalen voor verblijf in een inrichting. Er zal een bijdrage gelden van 16 euro per dag, met een maximum van 2 jaar. Zodra de straf ten uitvoer wordt gelegd, is de dader voor zijn verblijf een eigen bijdrage verschuldigd en kan deze worden geïnd. Binnen zes weken na de ontvangen factuur moet de dader betalen.

Jeugdinrichting

Bij plaatsing van een jeugdige in een justitiële jeugdinrichting neemt de overheid (een belangrijk deel van) de verzorging van de jeugdige over en daarmee ook de kosten voor het onderhoud van de jeugdige. Onderhoudsplichtige ouders dragen daarom bij in de kosten van het verblijf, wanneer deze voor rekening van de overheid komen.

Onschuldig

De maatregel geldt niet voor personen in vreemdelingenbewaring. Hier is immers geen sprake van verblijf op een strafrechtelijke titel. Ook wordt geen eigen bijdrage in rekening gebracht voor de periode van de verzekering, klinische observatie of voorlopige hechtenis, als de zaak eindigt zonder oplegging van een straf of maatregel. Teeven vindt het onwenselijk een verdachte te laten betalen, als uit de uitspraak van de rechter blijkt dat het verblijf in een justitiële inrichting – achteraf gezien – onjuist is geweest.

Met de plannen sluit Nederland aan bij een groot aantal Europese landen die een soortgelijke regeling kennen.