De minister van Justitie wil dat er veel meer mensen kroongetuige kunnen worden door ook mensen die een kleine rol in criminele organisaties spelen kroongetuige te laten zijn. Het gaat om mensen die een straf tot maximaal zes jaar boven het hoofd hangt. Hun celstraf zal dan geheel worden kwijtgescholden als ze hun kennis over zeer zware misdrijven als moorden en grootschalige drugshandel delen met justitie.

‘Cruciale kennispositie’

De bestaande regeling voor kroongetuigen is toegesneden op criminelen die zelf zeer zware feiten hebben gepleegd – en die dus te maken hebben met de dreiging van een lange celstraf. De maximale strafvermindering in de strafeis is voor hen 50 procent. Voor mensen die van kleinere delicten worden verdacht levert die regeling relatief te weinig op, denkt de minister van Justitie, Dilan Yesilgöz.

Volgens haar nemen dat soort verdachten toch vaak een ‘cruciale kennispositie’ in een criminele organisatie. Het zijn zogeheten facilitators, bijvoorbeeld boekhouders, notarissen of havenmedewerkers.

De minister wil de wettelijke mogelijkheid voor strafvermindering verbreden om zo een bredere groep potentiële kroongetuigen te kunnen benutten.

Stok achter de deur

De officier van justitie zal tegen deze nieuwe soort kroongetuigen wel een lange voorwaardelijke gevangenisstraf met een lange proeftijd eisen, even lang als de celstraf die tegen de crimineel zou kunnen worden geëist, dus maximaal zes jaar. De minister noemt dat een stok achter de deur. Dit ondanks het feit dat een kroongetuige om veiligheidsreden zal verdwijnen uit het milieu, waarschijnlijk naar het buitenland.

De minster wil verder dat afspraken met een kroongetuige sneller getoetst kunnen worden door een rechter-commissaris door deze eerder bij het traject te betrekken en te werken naar een zekere standarisatie van de afspraken die met kroongetuigen worden gemaakt.

Onder druk

De beveiliging van kroongetuigen, hun familie en procesdeelnemers is de laatste jaren onder druk komen te staan. Inzet van meer kroongetuigen zal die druk vergroten. De minister denkt dat capaciteitprobleem te kunnen ondervangen door verbeteringen van het stelsel bewaken en beveiligen.

Aan de andere kant schrijft de minister in haar plan dat als uit een risicoanalyse blijkt dat er te weinig capaciteit beschikbaar is in het stelsel bewaken en beveiligen voor het adequaat uitvoeren van de benodigde veiligheidsmaatregelen of dat bijvoorbeeld de kroongetuige zelf niet geschikt is voor een getuigenbeschermingsprogramma er geen afspraak met een kroongetuige komt.

Er loopt momenteel al sinds de nasleep van de moord op Peter R. de Vries een onderzoek van de Onderzoeksraad voor Veiligheid naar de beveiliging van kroongetuige Nabil B. en zijn familie, zijn vermoorde broer en zijn vermoorde advocaat.

Er is voor de nieuwe regeling een wetswijziging nodig en de Tweede en Eerste Kamer moeten nog akkoord gaan.