Uit de overeenkomst die Nederland, België en Frankrijk sloten om samen onderzoek te gaan doen naar de pgp-telefoons van Sky-ECC blijkt dat het gemeenschappelijke onderzoeksteam (JIT) gedomineerd werd door Nederlandse specialisten. Dat is opmerkelijk omdat het Openbaar Ministerie vorig jaar nog, nadat de hack op Sky-ECC bekend werd gemaakt, stelde dat het kraken van de servers van Sky (die in Frankrijk stonden) een geheel Frans onderzoek was. Crimesite heeft die JIT-overeenkomst ingezien.

Door @Wim van de Pol

Volgens het Openbaar Ministerie startten Nederland en België in 2018 ieder een onderzoek naar de (vermeende) criminele organisatie Sky-ECC, die versleutelde telefonie aan criminelen zou leveren. Het OM stelde dat Frankrijk in 2019 een geheel eigen onderzoek startte, waar Nederland en België aansluiting bij zochten. Op 3 december 2019 tekenden de drie landen een samenwerkingsovereenkomst. Een gezamenlijk team uit drie landen (JIT) streefde ernaar om het Sky-systeem te kraken.

Maar het was een Franse operatie die ervoor zorgde dat Sky-berichten leesbaar konden worden gemaakt – zei het OM telkens desgevraagd.

Deze hack werd voltooid in het voorjaar van 2021 toen de politie enige maanden lang live mee kon lezen met berichten die Sky-gebruikers verstuurden.

‘Technische bijdrage’

Naarmate er het afgelopen jaar steeds meer informatie (vooral documenten uit Frankrijk) over de Sky-hack naar buiten kwam stelde het Openbaar Ministerie in de vele rechtszaken waarin Sky-bewijs een rol speelt haar standpunt bij: Nederland leverde ‘een technische bijdrage‘. Deze zomer erkende een officier van justitie dat een onderdeel, de hackaanval waarmee de chats leesbaar werden gemaakt, in Nederland was ontwikkeld. Stukken uit Duitsland die opdoken toonden later aan dat Nederlanders ook de software maakten waarmee Europol en de Franse en Belgische politie kunnen zoeken in de database met Sky-chats.

38 teamleden

De JIT-overeenkomst is een nieuwe aanwijzing voor de steeds helderder suggestie dat Nederland de architect van de Sky-hack is geweest en daarnaast zowel uitvoering en regie in handen heeft gehad.

In de overeenkomst uit 2019 staat precies vermeld wat de bijdrage is van de drie landen. Los van de leidinggevenden leverde Nederland 38 teamleden, België 14 en Frankrijk welgeteld 8. Opmerkelijk is daarbij dat de teamleden uit Frankrijk en België met name genoemd zijn, maar alle teamleden uit Nederland zijn anoniem.

De JIT-overeenkomst werd door advocaten Yehudi Moszkowicz en Françoise Landerloo ingebracht in een zitting over een grote cocaïnesmokkel voor de rechtbank in Maastricht. De advocaten vinden dat het Openbaar Ministerie niet ontvankelijk moet worden verklaard (of dat de Sky-berichten niet mogen meewegen in het bewijs) omdat de Sky-operatie niet volgens de regels zou zijn verlopen en het Openbaar Ministerie daarover herhaaldelijk onjuiste informatie heeft gegeven aan de rechtbank.