Wie had het anders verwacht? Er waren geen volgers van het Passage-proces over de Amsterdamse onderwereldliquidaties te vinden die werkelijk dachten dat het Openbaar Ministerie in Amsterdam afstand zou nemen van de belangrijke kroongetuige Peter la S. Nee hoor, officier van justitie Betty Wind liet dinsdagochtend weten dat zij La S. nog steeds een ‘consistente’ en ‘overtuigende’ getuige vindt.
Door Wim van de Pol
Twee weken geleden bleek dat op een laptop van La S. documenten aanwezig waren waarin La S. stelde dat hij op cruciale onderdelen in zijn procesverklaringen had gelogen, en zijn aanwezigheid bij de moord op Kees Houtman (in 2005) had verzonnen. Het Openbaar Ministerie had die vondst ter zitting eerst wat vaag aangekondigd en vervolgens nog drie weken gewacht voor deze te presenteren.
Vervolgens ondervroeg Betty Wind Peter la S. nog eens “stevig” over deze contradicties op zijn computer, zij het wel op hele cordiale toon. La S. toonde zich ter zitting heel even van streek, aan het begin. Begrijpelijk want zijn hele boekmanuscript was nu uitgelekt (Werktitel: De Droomgetuige) én iedereen kon in zijn kaarten kijken.
Hij legde het uit: die aantekeningen waren “veiligheidjes”. Hij zou deze verklaringen – waarin dus een andere toedracht van bijvoorbeeld de moord op Houtman stond beschreven – alleen gebruiken in geval van nood, als de afwikkeling van zijn deal met het Openbaar Ministerie toch nog zou klappen. Hij wilde dan niet het risico lopen om 12 jaar cel te krijgen op basis van zijn verklaring. Dan zou hij deze reserve-verklaringen in de strijd gooien, waaruit zou blijken dat hij helemaal niet meegedaan had aan de moord, en dan dus minder straf zou moeten krijgen.
Gewoon een soort nood-waarheid.
Is iemand die op een dergelijke manier zijn deal over de waarheid met het Openbaar Ministerie ingaat überhaupt wel betrouwbaar? Ja, vindt het Openbaar Ministerie nog steeds.
Terugkijkend is het gedoe rond de laptop een groot verplicht ritueel geweest. Het Team Getuigenbescherming (TGB) had zich genoodzaakt gezien de laptop te inspecteren uit veiligheidsoverwegingen omdat La S. had gesuggereerd dat er wel eens opnames op de laptop zouden kunnen staan met medewerkers van het TGB, die hij wilde openbaren. La S. zei dat hij daarover expres over de telefoon had gespeculeerd, zodat het TGB wel moest ingrijpen en de inhoud van de laptop zou lezen.
Als ze zijn ‘valse verklaringen‘ zouden lezen, dan zouden ze ervan overtuigd raken dat La S. werkelijk bereid zou zijn zijn hele positie als kroongetuige op te blazen, zo filosofeerde La S.
Het TGB was wel verplicht deze informatie door te geven aan het “zaaks”-OM, in de persoon van Betty Wind en haar collega’s. En op hun beurt waren deze weer gedwongen om deze informatie te openbaren aan de rechter. Als dit namelijk in hoger beroep naar buiten zou zijn gekomen dan zou het OM risico lopen het recht op vervolging te verliezen, wegens verzwijgen van cruciale informatie.
De belangen zijn groot, de Passage-zaak drijft op La S. Het Amsterdamse OM moest dus wel pretenderen dat ze La S. nog eens heel goed aan de tand wilden voelen. En een definitief standpunt over zijn positie werd nog even uitgesteld, om alles nog eens goed af te wegen. Voorwaar: een heel magistratelijke handelwijze.
Advocaten als Nico Meijering twijfelen aan die magistratelijkheid. En ook aan de stelling dat het TGB van het Openbaar Ministerie volstrekt gescheiden opereert van het zaaksinhoudelijke werk van het Amsterdamse Openbaar Ministerie.
Het geheel was dus geen opzetje om La S. nog eens extra ‘consistent’ te laten schijnen en het OM nog eens extra magistratelijk? Kennelijk niet.
Hoe het ook zij, er was van een bom onder het proces geen sprake. Alles is heel gewoon, nix aan de handa, vrij naar Gerard Reve.
Dinsdag zijn de officieren begonnen aan hun meerdaagse repliek. De verdediging mag daarop nog dagenlang reageren met de dupliek. De verdachten krijgen nog een laatste woord. En dan doet de rechtbank waarschijnlijk gewoon uitspraak in de Passage-zaak aan het begin van 2013.