Het Nederlandse Openbaar Ministerie heeft in een brief aan officieren van justitie die chats van EncroChat gebruiken als bewijsmateriaal laten weten dat het vindt dat het Verenigd Koninkrijk in de samenwerking over EncroChat het ‘vertrouwen heeft geschaad’. Volgens NRC Handelsblad heeft Nederland langs ‘diplomatieke weg’ aan het VK laten weten dat er in dat land informatie naar buiten is gekomen die strikt geheim had moeten blijven.
Door @Wim van de Pol
Het draait allemaal om de hack die plaatsvond in het vorige voorjaar in een server van EncroChat in het Franse Roubaix waarna de Franse Gendarmerie in staat was gedurende enkele maanden alle berichten van EncroChat-gebruikers leesbaar te maken en door te sturen naar Europol. Die chats worden nu gebruikt als bewijs in strafzaken in (onder meer) Engeland en Nederland.
In Nederlandse strafzaken heeft het OM aan de rechtbanken gesteld dat de Franse autoriteiten deze hack hebben uitgevoerd, en dat de methode een militair staatsgeheim in Frankrijk is. Een Nederlandse onderzoeksrechter heeft dat van zijn Franse collega bevestigd gekregen, zo staat het in een belangrijk proces-verbaal van het Openbaar Ministerie dat is ingediend bij vele lopende rechtszaken.
‘Gezamenlijk ontwikkeld’
Maar Crimesite publiceerde op 16 maart over een stuk van de Britse overheid waarin staat dat de methode is ontwikkeld door de Nederlanders en de Fransen gezamenlijk. In die stukken staat globaal de werkwijze beschreven en dat die ‘is ondernomen door de Franse Gendarmerie en Nederlandse opsporing die samenwerken’. Dat kan dan geen Frans staatsgeheim betreffen.
Deze kwestie kan in Nederlandse strafzaken heel gevoelig komen te liggen. Want het OM heeft in een uitgebreid proces-verbaal beschreven dat Nederland juist helemaal niet betrokken was. Controle hierop was niet nodig, immers: de rechter gaat er op basis van het Europese vertrouwensbeginsel van uit er geen grondrechten van verdachten zijn geschonden in het onderzoek.
Als nu blijkt dat het proces-verbaal van het OM niet (helemaal) klopt dan willen rechters misschien wel meer weten over de gang van zaken in Frankrijk en de Nederlandse rol.
Op 24 maart heeft het Openbaar Ministerie intern de diplomatieke klacht naar de Britten bekend gemaakt.
Geheim blijven
Eerder publiceerde Crimesite ook al over andere interne stukken en e-mails van de Britse National Crime Agency. Onder meer over notulen die Britse ambtenaren maakten in vergaderingen van Europol in vorig jaar in de maand voorafgaand aan de hack. In die vergaderingen bleek een Nederlandse officier van justitie een zeer prominente bijdrage te hebben. Ook werd duidelijk dat in de zijlijnen van het overleg informatie werd gedeeld tussen landen die geheim moest blijven en niet zou horen vastgelegd.
Het OM noemt in de brief informatie uit ‘vertrouwelijke vergaderingen bij Europese instellingen’ waarin is gesproken over ‘juridische en praktische vormen’ van samenwerken om internationale criminaliteit op te sporen.
In de OM-brief staat volgens NRC dat de Britten wordt verweten dat dergelijke stukken naar buiten zijn gekomen.
De berichten over de EncroChat-hack op een rij:
Brits document laat zien hoe EncroChat werd gehackt