Door Wicher Wedzinga

De criminele burgerinfiltrant is uit de as herrezen. Daarmee gaat een lang gekoesterde wens van minister Opstelten in vervulling. De pontificale bewindsman die via een beschamend staaltje bluffen het Kamerdebat over de “witwasdeal” van Teeven had overleefd, mag nu, samen met crimefighter Teeven, zijn sloopwerkzaamheden voortzetten. Met goedkeuring van in ieder geval de coalitiepartners, die in de stuntelende Recourt hun voorman hebben.

Dezelfde Recourt is een van de indieners van een motie die aan de inzet van de criminele burgerinfiltrant wat nietszeggende voorwaarden stelt. Het moet natuurlijk “zeer zorgvuldig” gebeuren en uiterlijk 1 januari 2017 moet een en ander worden geëvalueerd.

Gereanimeerd

Ooit door de motie Kalsbeek 'dood verklaard', wordt deze omstreden opsporingsmethode dus gereanimeerd. En dat gebeurt, zoals zo vaak, met de gebruikelijke bezwerende woorden en boterzachte voorwaarden. Zo moet aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit worden voldaan. Met andere woorden: de inzet van de criminele burgerinfiltrant moet een soort ultimum remedium zijn. Verder moet de ernst van de misdaad "zeer groot" zijn en de inzet van een infiltrant mag vooral "niet te lang duren". O ja, er moeten "afspraken" worden gemaakt over wat de infiltrant mag doen bij de criminele organisatie, bijvoorbeeld bij voorbereidingshandelingen voor een misdrijf.

Vertrouwen

Maar hoe moet dat worden gecontroleerd. Moeten we, zoals zo vaak, maar weer blindelings vertrouwen hebben in het magistratelijk Openbaar Ministerie? Is het weer een kwestie van vertrouwen, een woord dat Opstelten ook met enige regelmaat in de mond nam bij het 'Teeven debat' over de deal met Cees H.? Ons strafproces heeft vooral een schriftelijk karakter. Het bewijs wordt verzameld door politie en justitie en berust vaak op verklaringen van verdachten bij politieverhoren. Verhoren waarbij een advocaat ontbreekt. Kwestie van vertrouwen. Maar dat vertrouwen is ons strafprocesrecht veel te ver doorgeschoten.

Uit de bocht

Verdediging en rechters worden in meer of mindere mate buiten spel gezet en zijn afhankelijk van de informatie die het OM wil prijsgeven. De geschiedenis dreigt zich te herhalen. Na verloop van tijd zal blijken dat de criminele burgerinfiltrant uit de bocht vliegt en dat rechters en verdediging een oor wordt aangenaaid. 

Onbegrensd

Van Traa stelde in de IRT-enquête de ontspoorde opsporing aan de kaak. Met als resultaat dat veel van die op zijn zachtst gezegd dubieuze methoden later in de wet zijn geregeld. Via Kalsbeek bleef het verbod op de criminele burgerinfiltrant "in stand". Dat gaat dus veranderen. Want ons vertrouwen in de “rechtsstaat” is onbegrensd.

Wicher Wedzinga is voormalig raadsheer en universitair hoofddocent, strafrecht analist, second opinion en columnist/schrijver.