De jury van het hof van assisen in Antwerpen heeft deze week de ex-operazanger Hedwig Smets (foto) veroordeeld tot voor de moord op zijn partner, Bernard van Mencxel. De bizarre vertoningen in de rechtszaal verhelderden niet wat er zich nu precies tussen de oudere mannen heeft afgespeeld. Maar de jury vond 22 jaar celstraf voor 63-jarige op zijn plaats.

Door @Gabriella Adèr

Tijdens de start van het vijf dagen durende juryproces betuigt een hevig geëmotioneerde Smets spijt ten overstaande van de juryleden. In een waterval van woorden geeft hij zijn versie weer van de gebeurtenissen op die fatale avond op 26 mei 2012, in Bornhem in westelijk Vlaanderen.


Wurging

Hij verklaart dat bij hem de stoppen zijn doorgeslagen na een woordenwisseling over de Belgische politiek. Hij duwde de 81-jarige van Mencxel op bed en wurgde hem met een hand. 'Ik hoorde zijn strottenhoofd breken en zag dat er bloed uit zijn mondhoek liep,' aldus Smets. Vervolgens tilde Smets het lichaam in de achterbak van zijn auto en dumpte het tenslotte in een gracht in Pulle, een bosrijk gebied in Zandhoven. Een dag later geeft Smets zichzelf aan bij de politie, nadat hij op het journaal verneemt dat het lijkt van zijn partner is gevonden.

Opera

Een zogenaamd ongelukkige jeugd en ontslag bij de opera zorgen er volgens hem voor dat hij zijn woede niet in bedwang kon houden. Hij was vanaf 1977 als bariton verbonden aan de Vlaamse Opera, waar hij Van Mencxel ontmoette. Elf jaar later wordt het gehele opera gezelschap op non-actief gesteld wegens een overname. Smets kan dit niet verkroppen.

Theatraal

Uit de ruim dertig getuigenverhoren en de gerechtelijke onderzoeken komt naar voren dat Smets nadien veranderd is in een verbitterde man, met narcistische en theatrale trekken. Vrienden vertellen hoe hij blijft doorzagen over de opera en de vergoeding die ze hem nog verschuldigd zijn. Een klaagzang die Smets keer op keer herhaalt. 'Het was niet meer aangenaam om bij hem in de buurt te zijn', zeiden getuigen. Ook sloeg hij twee jaar geleden in een dronken bui een snackbar eigenaresse met een braadpan meerdere keren in het gezicht.

Rancune

In de rechtbank, 26 jaar later, windt Smets zich nog vreselijk op als hij over de opera spreekt. Zijn stem schiet omhoog en slaat over van woede. Deze rancune bepaalt tevens de politieke voorkeur van Smets, een Vlaams Belang aanhanger. Een discussie hierover met Van Mencxel, die verklaarde op N-VA te gaan stemmen, maakte Smets buiten zinnen van woede. Naar eigen zeggen wurgde hij daarom de man met wie hij ruim 30 jaar samen was.

Kinderporno

De openbaar aanklager gelooft niets van dit motief en gooit het halverwege het proces op een andere boeg. Hij toont computergegevens van Smets, waaruit blijkt dat hij regelmatig naar kinderpornowebsites surft. Ook bezocht Smets Thaise cafés en reisde hij meerdere keren naar Thailand af. Niet alleen voor de natuur en de tempels, maar om de mooie Aziatische jongens te bekijken, geeft hij schoorvoetend toe. Smets had het plan naar Thailand te verhuizen als hij eindelijk zijn vergoeding van de opera zou krijgen. 'Dit wilde mijn oom absoluut niet', getuigde het petekind van Van Mencxel. 'Hij was dus een blok aan het been van Smets.'

Afgezakte broek

De aanklager wijst op de tijdstippen waarop de kinderporno werd bekeken. Dit gebeurde vlak voor de moord en de ochtend erna. Ook kan Smets niet verklaren waarom zijn partner in een afgezakte broek en open geknoopt hemd is terug gevonden. De vraag rijst of een seksuele afwijzing van Van Mencxel de aanleiding van de moord kan zijn, wat door Smets krachtig wordt ontkend. 'Maar de ochtend nadat u uw vriend vermoord gaat u wel nog even lekker kinderporno plaatjes bekijken?' vraagt de aanklager zich af.

Zelfmoord

'Dit was mijn laatste procesdag. Ik maak er een einde aan.' Smets neemt het begin van de derde zittingsdag het woord en speelt zijn favoriete rol, dat van slachtoffer, met verve. Later bagatelliseert hij zijn dramatische uitspraak. Hij was bang om in elkaar geslagen te worden door medegedetineerden, nu de media hem als pedofiel afschilderen.

Geloofwaardigheid

Een onsamenhangend verhaal over hypnose-sessies waarin Smets uit zijn lichaam treedt, maar er vervolgens niet meer terug in kan, hetgeen voorzitter deed opmerken: 'Maar, u zit hier nu toch?'. Losse kreten over zelfmoord worden terug genomen. Een liefdeloze jeugd opgeroepen, die door getuigen weer wordt tegengesproken. Naarmate het proces vordert neemt de geloofwaardigheid van de begaafde zanger af.

Toontje lager

Het proces dat bij aanvang zo klaar als een klontje leek, laat uiteindelijk misschien wel meer vragen dan antwoorden achter. De politieke discussie die ten grondslag zou liggen aan de moord wordt niet geloofd; de werkelijke toedracht blijft echter ook gissen. Het oordeel van de jury is wel helder. Het spook van de opera moet de komende 22 jaar in zijn cel een toontje lager leren zingen.