Todd Willingham. Zijn drie dochtertjes kwamen om toen zijn huis in brand vloog. Drie weken later werd Willingham gearresteerd. Een jaar later kreeg hij de doodstraf. Twaalf jaar later werd hij geëxecuteerd. Maar Willingham was onschuldig. En nu staat de openbaar aanklager terecht wegens sjoemelen met bewijs. 

De naam van de openbaar aanklager: John Jackson (foto).

Door Timo van der Eng

‘Pappa, pappa’

Het drama vindt plaats in Corsicana, een klein plaatsje in Texas. Cameron Todd Willingham (1968) is in slaap gesukkeld. Zijn vrouw Stacy is kerstkadootjes halen bij het Leger des Heils. Willingham wordt wakker van zijn dochtertje Amber van twee jaar die ‘Pappa, pappa’ roept. Als Willingham zijn ogen open doet staat het huis vol rook. Vlammen kruipen langs de muren van het houten huis. Hij ziet geen hand voor ogen, grijpt om zich heen, denkt dat hij Amber te pakken heeft, maar het is een pop. De hitte wordt ondraaglijk en Willingham moet het huis uit vluchten. Met achterlaten van Amber en de babytweeling Kameron en Karmon. Hij staat te schreeuwen voor het huis, als met een klap de ramen uit de woning worden geblazen.

De gearriveerde brandweer weet Amber uit het huis te halen, maar de peuter overlijdt in het ziekenhuis, haar longetjes vol rook. Ook de baby’s overleven het niet: ze hebben ernstige brandwonden en zijn gestikt.

‘Het vuur liegt niet’

Daags na de brand doet brand-expert Manuel Vasquez onderzoek in de half uitgebrande woning. Op basis van twintig aanwijzingen komt hij tot de conclusie dat het vuur op drie verschillende plekken is aangestoken met een brandbare vloeistof. Vasquez tegenover justitie: ‘Het vuur liegt niet’. Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten van Vasquez wordt vader Cameron Todd Willingham gearresteerd. (Tekst gaat verder onder de foto.)

Johnny Webb

Terwijl het onderzoek naar de betrokkenheid van de inmiddels gedetineerde Willingham in volle gang is, ontvangt openbaar aanklager John Jackson een brief van ene Johnny Webb die in dezelfde gevangenis zit als Willingham. De drugsverslaafde Webb, die een uitgebreid strafblad heeft voor overvallen, diefstal en oplichting, beweert dat Willingham aan hem bekend heeft dat hij het huis in de brand heeft gestoken. Later zal hij nog verklaren dat Willingham ook het motief heeft verteld: de kinderen waren mishandeld door zijn vrouw Stacy. De brand zou met opzet zijn gesticht om de mishandeling te verbloemen.

Schuldig

Het proces tegen Willingham duurt twee dagen. John Jackson noemt de verdachte een sociopaat en een duivel. Het bewijs tegen Willingham steunt op twee pilaren: het onderzoek van Vasquez en de verklaringen van Johnny Webb. De jury heeft nog geen uur nodig om haar oordeel te vellen: schuldig. Willingham krijgt van justitie het aanbod om schuld te bekennen. Doet hij dat, dan krijgt hij levenslang. Weigert hij, dan wordt het dat doodstraf. Maar Willingham blijft er bij onschuldig te zijn; hij zegt dat hij de brand niet heeft aangestoken en zijn kinderen niet heeft vermoord. Een jaar na de brand wordt Cameron Todd Willingham veroordeeld tot de doodstraf.

Wetenschappelijk bewijs

Terwijl Willingham in de dodencel zit (zie foto hiernaast) buigt Gerald Hurst zich over het dossier. Hurst is een van eersten die zich op een wetenschappelijke wijze bezig ging houden met het ontstaan van branden. De excentrieke, maar zeer deskundige Hurst komt tot de conclusie dat het brandonderzoek van Manuel Vasquez volkomen beneden de maat was. Hurst bestempelt de bevindingen van Vasquez als ‘sprookjes en oudewijvenpraat’. Alle twintig aanwijzingen die Vasquez had gevonden konden regelrecht de prullenbak in, aldus Hurst. Er was geen sprake van brandstichting, zo luidt de conclusie van Hurst.

Te laat

Maar het onderzoek van Hurst met de voor Willingham ontlastende conclusies, komt te laat. Rick Perry, gouverneur van Texas wil op basis van het rapport geen uitstel van executie verlenen. Todd Willingham krijgt op 17 februari 2004 een dodelijke injectie toegediend. In de daaropvolgende jaren zullen nog vijf andere forensische experts dezelfde conclusies trekken: de brand in de woning van Willingham in Corsicana was niet aangestoken.

Snitch

Ondertussen ligt ook de verklaring van Johnny Webb, het tweede bewijs tegen Willingham, onder vuur. Webb had onder ede verklaard dat hij in ruil voor zijn getuigenis geen strafvermindering zou krijgen. In correspondentie tussen getuige Webb en openbaar aanklager Jackson zou echter zijn gebleken dat er wel degelijk sprake was van een deal tussen de getuige en justitie. Een deal waarvan de verdediging van Willingham niet op de hoogte was. Webb, veroordeeld tot een gevangenisstraf van vijftien jaar, kwam door inspanning van John Jackson na vijf jaar vrij. De Amerikaanse pers sprak over Webb als de ‘jailhouse snitch’.

Geen sporen van mishandeling

Een nadere beschouwing van de verklaring van Webb (foto rechts) liet volgens deskundigen ook zien dat deze uiterst discutabel is. Zo zou Willingham zijn bekentenis tegenover Webb hebben gedaan terwijl deze de vloer dweilde tegenover de cel van Willingham. De verdachte brandstichter zou zijn verhaal door een soort speakertje hebben gedaan. Willingham had voor zijn bekentenis Webb nog nooit eerder in de gevangenis gesproken.

Volgens Webb, die aan een bipolaire stoornis leidt, had Willingham hem ook verteld dat zijn vrouw Stacy de kinderen had mishandeld. Onderzoek na de brand wees uit dat noch de lichaampjes van de baby’s, noch dat van Amber sporen van mishandeling vertoonden.

Openbaar aanklager voor de rechter

Vorige week stond John Jackson, inmiddels gepensioneerd openbaar aanklager voor de rechter. In dezelfde rechtszaal in Corsicana waar hij als officier van justitie jarenlang verdachten veroordeeld probeerde te krijgen stond hij nu zelf terecht. Hij wordt verdacht van ambtsmisdrijf en het sjoemelen met bewijs. Kristin Brady, de juriste die namens de staat Texas optrad tegen Jackson: ‘Het is een verplichting van het Openbaar Ministerie om bewijsmateriaal te delen met verdedigende advocaten. John Jackson heeft dat niet gedaan. Niet zozeer om zijn criminele informant te beschermen, maar om zijn eigen hachje te redden.’

Onlangs werd bekend dat John Jackson waarschijnlijk in andere doodstraf-zaak ook een geheime deal heeft gemaakt met een criminele informant. Het is nog niet bekend of hij daarvoor ook nog terecht moet staan.

Cameron Todd Willingham kreeg dus de doodstraf voor de moord op zijn drie kinderen. Een veroordeling die gebaseerd was op krakkemikkig bewijs en een sjoemelende openbaar aanklager. Willinghams laatste woorden voordat hij werd geëxecuteerd: ‘Ik ben onschuldig veroordeeld, voor iets dat ik niet heb gedaan.’

Hieronder een documentaire over de zaak Willingham uit 2010. Het programma dateert uit 2010, dus voor het proces tegen openbaar aanklager John Jackson.
https://www.youtube.com/watch?v=B_FJgS8gNtA