De spanning stijgt in de zaak-Paarlberg. Donderdag zal het Amsterdamse gerechtshof in een aparte zitting bekend maken wanneer het arrest precies komt. Dat laat een kleine mogelijkheid open dat het onderzoek alsnog wordt heropend, ook nu requisitoir en pleidooi al zijn geweest. Afgelopen week stelde aanklager Koos Plooij zijn theorie over de rol van Jan-Dirk Paarlberg in de afpersing door Willem Holleeder van Willem Endstra andermaal bij.
Door Wim van de Pol
Eerder ging Paarlberg van ‘medepleger’ van afpersen naar ‘witwasser’. Nu stelt het OM plotseling dat Paarlberg inderdaad een vordering op Endstra had, die dus afbetaald moest worden.
Het afpersingsdossier tegen Paarlberg lijkt onmogelijk ingewikkeld. Maar kort en goed stoelden de veroordeling van Paarlberg door de rechtbank en het requisioir door de advocaten-generaal Frits Posthumus en Koos Plooij niet bepaald op een betonnen fundering. Die theorie gaat zo: het staat vast dat Holleeder Endstra afperste en diens betalingen aan Paarlberg zijn dus afgeperste gelden. Door alle feiten in het dossier in die simpele theorie te persen blijkt – volgens het OM – de schuld van Paarlberg, en eist het OM vier jaar cel.
Frans Sijbers en Robert de Bree – de advocaten van Paarlberg, en specialisten op fiscaal- en witwasgebied – deden crimefighter Koos Plooij tijdens de afgelopen zittingen herhaaldelijk onwillekeurig naar het hoofd grijpen en de schouders in spanning optrekken tijdens het luisteren.
Paarlberg wilde van Endstra af en had een aantal vennootschappen voor 1 gulden overgedragen, maar heeft steeds volgehouden dat Endstra hem wel degelijk moest betalen, voor winstrechten in de jachthaven in IJmuiden, voor een lening in die jachthaven en voor een vennootschap, als gevolg van een ontvlechting van vele onroerendgoed-bedrijven.
Hoe ziet het Openbaar Ministerie deze afpersing, vroegen de advocaten zich af. Er zijn vier mogelijkheden:
1. De vennootschappen en de lening waren niks waard, dus waren de betalingen afpersing.
2. De vennootschappen en de lening hadden wel waarde, maar waren al verrekend in eerdere transacties, dus waren de betalingen afpersing.
3. Er was wel waarde, maar die was in eerste instantie door Paarlberg aan Endstra geschonken. Daarna perste Paarlberg Endstra af door te dwingen te betalen.
4. De vennootschapen en de lening hadden reële waarde. Daarom deed Endstra – weliswaar steeds te laat – aan Paarlberg 17 miljoen euro betalen. Hier is geen sprake van afpersing.
Het OM moet nu duidelijk kiezen wat er is gebeurd, aldus de advocaten.
In antwoord op dit pleidooi nam het OM vorige week bij repliek plotseling afstand van de “gesloten beurzen-theorie”. Dat is de theorie dat Endstra wel moest betalen aan Paarlberg, maar dat dit allang verrekend was met andere transacties. En viel mogelijkheid 2 af.
Advocaat-generaal Koos Plooij was het plotseling – na vele jaren anders te hebben betoogd – eens met Paarlberg dat diens lening aan Endstra écht bestond, dus waarde had, en niet een verzonnen vehikel was voor betalingen. Hij kon ook niet anders: op de belasting-aangiftes die de jachthaven-bv’s hadden ingediend – en door het hof aan het dossier zijn toegevoegd – stond de lening vermeld.
Dus aan de werkelijkheid van mogelijkheid 1 moest Koos Plooij in eigen persoon tijdens de repliek gaan knagen.
Opvallend was verder dat het OM bij repliek inhoudelijk nauwelijks inging op argumentatie van de verdediging dat de vennootschappen wel degelijk waarde bevatten, bijvoorbeeld op basis van de aangifte vennootschapsbelasting en het feit dat Deutsche Bank in 2002 een (tweede!) hypotheek op de jachthaven gaf aan Endstra.
Plooij gaf bij repliek voor perikelen rond de onroerend-goed-ontvlechtingen weinig tegenargument, en het enige argument dat in stelling kwam bleek feitelijk twijfelachtig (over een vennootschap die al in 1999 zou zijn overgedragen, waar geen enkel bewijs of aanwijzing voor is).
Ten slotte bracht Plooij een niet geheel uitgewerkt verhaal waaruit het gerechtshof zou moeten opmaken dat Paarlberg aannemelijk zou moeten maken dat de betalingen door Endstra vrijwillig zijn gedaan, en waarbij hij mogelijkheid 3 in beeld bracht.
Maar, zo vonden Sijbers en De Bree, je kunt niet eerst mogelijkheid 1 betogen, en dan ook 2 en dan plots van baan wisselen naar mogelijkheid 3.
De laatste berichten over de Paarlberg-zaak:
Vragen over afpersdag 10 april 2003
‘Endstra’s jachthaven miljoenen waard’
Opnieuw celstraf geëist tegen Paarlberg