De zitting in de zaak van “Noffel” F. liep donderdag af met een tegenvaller voor het Openbaar Ministerie. De rechtbank hield namelijk de mogelijkheid open dat advocaat Weski gedeeltelijk inzage krijgt in de geheime PGP-berichten die in Canada zijn gevonden, en wil daar in ieder geval meer informatie over.

Door @Wim van de Pol

De meeste zware criminelen waren de afgelopen jaren overgestapt op communicatie middels PGP-telefoons. De meest belastende criminele zaken werden in volledig vertrouwen op de veiligheid van die telefoons overgebriefd. Niet al te slim. Het Openbaar Ministerie slaat nu terug met een master plan.

Ennetcom

Het OM zag dat een grote groep criminelen PGP-telefoons had afgenomen van wederverkopers die de technologie van Ennetcom gebruikten. Vorig jaar begon het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek tegen Ennetcom. Het is de vraag of dat rond komt en bewezen kan worden dat Ennetcom zelf crimineel is, zoals wordt gesteld door justitie.

Maar dat heeft voor het OM helemaal geen prioriteit.

Het Ennetcom-onderzoek mag voor het OM eeuwig duren, het is slechts een breekijzer. Waar het om gaat is dat (vooral) door dit onderzoek de Nederlandse justitie in Canada een rechter zover kreeg toegang te geven tot een grote dataset met kennelijk ’3,6 miljoen berichten’ van Ennetcom gebruikers. Dat zijn niet alleen berichten van Noffel, maar ook die van vele anderen. Zie hier het master plan: justitie kan door het Ennetcom-onderzoek vele criminelen op de korrel gaan nemen (zie hier meer over de vraagtekens rond die raadselachtige berg data).

Zelf zoeken

Er zou in de dataset bewijs te vinden zijn dat Noffel F. de aanslag op Peter R. (in 2015) hielp aansturen. Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) heeft speciale software geschreven om in deze dataset te kunnen grasduinen. De officieren van justitie zouden het liefste gewoon uit de Canadese data bewijzen tevoorschijn toveren, zonder dat een advocaat of rechtbank mee kan kijken. Daartegen kwam advocaat Inez Weski in verzet. Ze spreekt in dat verband van een ‘black box’. Weski wil alle gehele berichten waar het bewijs tegen Noffel op stoelt kunnen lezen. En daarnaast wil ze ook zelf kunnen zoeken in de data, en in ieder geval dat een andere deskundige dan van het NFI die zoekslagen maakt. Dat zelf zoeken in de dataset is voor het Openbaar Ministerie onaanvaardbaar.

Maar de rechtbank kwam Weski toch een heel eind tegemoet: ‘De rechtbank kan op dit moment nog geen definitieve beslissing nemen op de onderzoekswensen van de verdediging …’, oordeelde de rechtbank donderdagavond.

Advocaat Weski tegen Crimesite:

Het OM wilde Ennetcom en deze zaak als twee gescheiden zaken zien. Maar er ligt gewoon jurisprudentie die bijvoorbeeld zegt dat je recht hebt op contra-expertise, en dat viel de rechtbank ook op. Toen werd het stil bij het OM. Het was duidelijk dat het OM hier niet op had gerekend.

Andere mogelijkheden

Voor de rechtbank lijkt het toveren met de hoge hoed uit de PGP-data ook onaanvaardbaar. De rechtbank liet ter zitting bijvoorbeeld zien te willen weten hoe de selectie uit de zoekresultaten is gemaakt.

De rechtbank heeft het OM nu gevraagd om voor 22 augustus te laten weten of ‘buiten het NFI om’ een ‘contra-expertise’ met de zoekresultaten kan plaatsvinden, of zelfs misschien door een ‘een andere onderzoeksinstelling in binnen- of buitenland de daartoe benodigde software te laten ontwikkelen’. Ook wil de rechtbank weten: welke ‘andere mogelijkheden’ er zijn er om de verdediging in staat te stellen te controleren hoe de Ennetcom-data zijn doorzocht.

Het Openbaar Ministerie wil met de Canadese PGP-data nog opzienbarende zaken voor de rechter gaan brengen. Advocaten zullen moeten gaan strijden om zoveel mogelijk inzage in die data te krijgen. Dat kan nog interessant worden.