Uit onderzoek naar de rol van de politie in de digitale samenleving komt naar voren dat de politie steeds meer gebruik moet gaan maken van zaken als algoritmes. Daar ligt wel op de loer dat de politie kwetsbare groepen kan benadelen, of te diep intreedt in de levens van mensen. Ook is het lastiger om inzicht te blijven houden in hoe de politie haar werk doet via dit soort middelen.

Door Joost van der Wegen

Evil online

Veiligheidsonderzoeker Wouter Landman schrijft in zijn onderzoek ‘Politiewerk aan de horizon’ (voor de stichting ‘Politie & Wetenschap’) dat criminaliteit er een digitaal deel bij heeft gekregen, en dat er nieuwe vormen van misdaad zijn ontstaan door de digitale revolutie, die worden benoemd als ‘evil online’.

Het gaat dan bijvoorbeeld om doxing, of onveiligheid door extremisten die elkaar op internet snel kunnen vinden. Ook zijn dader en slachtoffer niet meer in elkaars nabijheid, en kunnen daders vaak anoniem blijven. Verder kan misdaad op grotere of andere schaal plaatsvinden.

Ook heeft de politie in de aanpak te maken met andere partijen, bijvoorbeeld omdat de servers waarop de digitale criminaliteit plaatsvindt, niet van de dader is, maar van een online aanbieder.

Het onderzoek stelt ook dat digitale criminaliteit door het gebruik van AI ‘geraffineerder van aard en gemakkelijker te plegen zal zijn’. AI zal hierin zelf een dader worden, bijvoorbeeld in de vorm van deepfakes.

Aanpassen

De politie zal zich daarom moeten aanpassen in haar werk en meer online aanwezig moeten zijn. Landman stelt wel dat de politie daar goed mee bezig is, bijvoorbeeld door te bestuderen hoe ze via algoritmes beter haar werk kan doen.

In plaats van ondersteunend, zullen digitale technieken voor het politiewerk veel meer bepalend gaan worden. Politiemensen zullen ook meer moeten gaan samenwerken met ‘politiemachines’, digitale helpers die voor de politieagent steeds belangrijker gaan worden.

Oppassen

De politie zal hierin wel op moeten passen dat ze kwetsbare groepen in de samenleving niet zal benadelen, en dat ze op moet letten dat deze ‘surveillance’ niet te diep intreedt in de persoonlijke levenssfeer van mensen. De politie zal hierin de rechtsstaat moeten blijven respecteren, terwijl de controle op algoritmes juist heel lastig is.

De stichting Politie & Wetenschap krijgt geld van de minister van Justitie, en wordt inhoudelijk geleid door de Politieacademie.